Door verkeerd medicijngebruik belanden maandelijks meer dan duizend ouderen in het ziekenhuis. De CSO vindt dat alle kwetsbare ouderen met vijf of meer medicijnen jaarlijks een medicatiebeoordeling moeten krijgen. Dit gebeurt in de praktijk nog veel te weinig.
Oudere patiënten met polyfarmacie, in totaal ongeveer 1 miljoen mensen, lopen belangrijke risico’s zoals onnodige ziekenhuisopnamen. Dat is in 2013 door het RIVM aangetoond in het rapport “Polyfarmacie bij kwetsbare ouderen’.
Afname van geneesmiddelgebruik
In een analyse van knelpunten benoemt het RIVM onder meer dat de samenwerking en communicatie tussen de diverse zorgverleners niet altijd optimaal is. Bovendien geeft het rapport van het RIVM een indicatie dat de noodzakelijke extra inspanningen kunnen leiden tot een afname van geneesmiddelgebruik: bij 43 procent van de populatie is sprake van overbehandeling, bij 33-43 procent van onderbehandeling. Door Booz&Co is in 2012 de potentiële besparing op geneesmiddelen geschat op circa 100 miljoen euro.
Multidisciplinaire richtlijn
Er bestaat sinds 2012 een multidisciplinaire richtlijn Polyfarmacie bij ouderen waarin de voornaamste stappen zijn beschreven voor een medicatiebeoordeling bij risicopatiënten. Daarbij is er sowieso sprake van een nauwe samenwerking tussen apothekers en artsen, maar er is ook een aantal taken waarover tussen zorgverleners moet worden afgesproken wie ze gaat uitvoeren. In de NZa beleidsregel met prestatiebeschrijvingen voor de farmaceutische zorg in 2014, is ook de prestatie ‘medicatiebeoordeling chronisch UR-geneesmiddelengebruik’ opgenomen. En tenslotte is het onderwerp ‘implementatie polyfarmacie’ opgenomen in de meerjarenagenda van het Kwaliteitsinstituut.
Medicatiebeoordeling is verzekerd recht
Aan alle voorwaarden lijkt voldaan om dit onderwerp voortvarend op te pakken: een belangrijk gezondheidsprobleem, de kans om dit op te pakken zonder kostenstijging, een richtlijn die beschrijft wat er gedaan moet worden, een aansluitende prestatiebeschrijving als basis voor contractering door zorgverzekeraars en agendering door het Kwaliteitsinstituut. En niet op de laatste plaats: de medicatiebeoordeling is een verzekerd recht!
De controle op ouderen die vijf of meer medicijnen gebruiken faalt. De CSO vindt dat zij jaarlijks een medicatiebeoordeling moeten krijgen. Zo ver is het in de praktijk nog lang niet. Voor een deel is dat onvermijdelijk. De benodigde capaciteit is op dit moment nog niet beschikbaar is en nog lang niet alle zorgverleners zijn hiervoor goed opgeleid. Gelukkig krijgt de medicatiebeoordeling wel steeds meer aandacht en er zijn diverse initiatieven van verschillende partijen op dit gebied, ook in relatie tot de kwaliteitsagenda openbare farmacie. Er is echter geen concreet perspectief wanneer de volledige implementatie wel gerealiseerd zal zijn. Duidelijke afspraken over het tempo waarin naar die eindsituatie zal worden toegewerkt ontbreken.
Onaanvaardbaar
Kortom: hoewel er door allerlei partijen activiteiten worden ondernomen, dreigt dit belangrijke onderdeel van de farmaceutische zorg veel te traag te worden geïmplementeerd. Het is echter maatschappelijk onaanvaardbaar dat patiënten dit recht langer dan nodig onthouden wordt. De CSO roept daarom alle betrokken partijen op om voortvarend aan de slag te gaan.
Manon Vanderkaa
Directeur Unie KBO, namens de CSO