Meer dan de helft van (55 procent) van de Nederlanders vindt dat rokers en mensen die veel alcohol drinken meer zorgpremie zouden moeten betalen. Ook wil een kwart van de bevolking een hogere premie voor mensen die te weinig bewegen. Die wens is weliswaar begrijpelijk, maar zeer onverstandig.
Wat is slecht?
Om te beginnen is het de vraag wanneer iemand te veel drinkt of te weinig beweegt. Drink je te veel als je elke dag 2 glazen alcoholhoudende drank drinkt? Mag je een keer dronken zijn of is dat aan een maximum gebonden? En wat is bewegen? Is dat alleen sporten of telt een wandeling in het park ook mee? Verschillen in zorgpremie leiden tot een overheid die voor ons gaat bepalen wat te veel drinken en te weinig bewegen is.
Verschillen
Maar zelfs als je verschillen in leefstijl bepalend zou willen laten zijn voor de hoogte van de premie, dan nog is het de vraag hoeveel meer premie mensen met een ongezonde leefstijl zouden moeten betalen? Volstaat een opslag van 5 euro per maand? Of van 25 euro? Hoe stel je dat bedrag precies vast?
Naleving
Ook als we het eens zouden worden over de hoogte van die opslag, dan nog loop je tegen de naleving aan. Want hoe ga je in de praktijk controleren of mensen roken, te veel drinken of te weinig bewegen? Dat lukt alleen in een Big Brother-achtige maatschappij met een zorgpolitie die je drankinname in de gaten houdt. Willen we echt die kant op?
Straffen
En als we al die kant op gaan – en een ongezonde leefstijl bestraffen met een hogere zorgpremie – hoe ver gaan we dan? Moet iemand die HIV of een SOA heeft opgelopen, meer zorgpremie betalen omdat hij of zij onveilige sex heeft gehad? Moeten ook mensen die ongezond werk doen, bijvoorbeeld in ploegendiensten, een hogere premie betalen? Ook een zwangerschap kan leiden tot gezondheidsklachten zoals bekkeninstabiliteit. Een hogere premie voor (aspirant-)moeders dan maar? En stel je woont langs een snelweg en wordt ziek door de uitlaatgassen. Ook een hogere premie? Je had immers ook midden op de hei kunnen gaan wonen. En wat doen we met iemand die sport en dus beweegt, maar bij het voetballen zijn enkelbanden scheurt?
Een groot goed
Mijn punt is dat we een ontzettend solidair zorgsysteem hebben. Iedereen is verplicht verzekerd, zorgverzekeraars moeten iedereen accepteren en we betalen allemaal dezelfde premie voor het door de politiek vastgestelde basispakket. Jong is solidair met oud, gezond met ziek en rijk met arm. Dat is een groot goed. Door premieverschillen op basis van leefstijl toe te staan, begeven we ons op een hellend vlak. We weten niet waar dat eindigt. Wat we wel weten is dat het de solidariteit van ons zorgstelsel onherstelbaar ondermijnt.
Anne Mulder
Lid VVD-Tweede Kamerfractie