Sinds de financiële crisis van 2007 en 2008 is voor een groot publiek duidelijk geworden wat ‘too big to fail’ betekent in vooral de financiële wereld. Ook voor de Medisch Specialistische Bedrijven dreigt dit gevaar.
Kort gezegd komt die uitdrukking erop neer dat het maatschappelijk gewenste ‘de vervuiler betaalt’ niet van toepassing kan zijn in die situaties waarin de potentiële schade voor de omgeving van de vervuiler zo groot is, dat de omgeving noodgedwongen opdraait voor die schade. Een mogelijk gevolg van too big to fail is dat vervuilers nog roekelozer worden omdat ze de kosten van de vervuiling toch kunnen afwentelen op anderen.
Eind 2014 heeft de NZa in de ‘Monitor integrale bekostiging medisch specialistische zorg’ haar eerste waarnemingen en indrukken gedeeld over de voorbereidingen die zijn getroffen voor de invoering van de integrale bekostiging. De nadruk in de monitor ligt op de manier waarop de vrijgevestigde medisch specialisten zich vanaf 2015 organiseren om hun zelfstandig ondernemerschap te behouden.
Niet adequaat
Wie alleen al de samenvatting van de monitor op de NZa-site leest, zou zich grote zorgen moeten maken over de status van de invoering van de integrale tarieven. Belangrijke zaken zoals kwaliteit en veiligheid, onderlinge tarieven, en de interne governance van het MSB zijn nog niet adequaat geregeld. Maar ook de wijze waarop er personeel overgaat naar of in dienst komt van het MSB is niet geregeld.
De NZa signaleert heel voorzichtig maar terecht dat ‘sommige partijen’ zich zorgen maken. Die zorgen zijn terecht omdat voor ieder individueel ziekenhuisbestuur het aan haar verbonden MSB too big to fail is. Hetgeen erop neerkomt dat het ziekenhuis in de opstartjaren van het MSB (letterlijk) de prijs betaalt voor nagenoeg ieder serieus incident binnen het MSB.
Het ziekenhuis kan zich eenvoudigweg niet veroorloven dat het onvermogen van het MSB om haar eigen problemen op te lossen tot problemen leidt voor het ziekenhuis. Bij alle opstartperikelen is er daarom sprake van een potentieel ongelijke onderhandelingssituatie bij alle nu nog te regelen zaken.
Liquiditeit
Neem bijvoorbeeld toereikende liquiditeit voor het MSB. Dat blijkt mogelijk toch wel wat ondernemender dan de deelnemers in het MSB gewend waren tot vorig jaar. Nu begin 2015 de afwikkeling van de in 2014 geopende DBC’s nog loopt, lijkt het misschien nog geen probleem, maar hoe gaat de bevoorschotting voor het contractjaar 2015? Is daar serieuze onderhandeling over mogelijk als het MSB geen echte liquiditeit heeft? Of wat als het MSB flink moet dokken voor een specialist die niet meer welkom is in het ziekenhuis (zie de zelftoets die de IGZ in november heeft gepubliceerd)? Of wat als de primaire registraties niet op orde blijken, betaalt het ziekenhuis de factuur van het MSB terwijl ze zelf niet kan declareren bij de zorgverzekeraar?
Gelijkgerichtheid
Een van de oorzaken van de too big to fail problematiek in de financiële wereld vond zijn oorsprong mede in de ‘gelijkgerichtheid’. Het gaat hier om de gelijkgerichtheid bij het belonen van bestuurders van beursfondsen in aandelen, omdat daarmee de belangen van de aandeelhouders en het bestuur gelijk gericht zouden zijn. Achteraf bleek er een addertje onder het gras. Het ging in de praktijk alleen om de gelijkgerichtheid van aandeelhandelaren en bestuurders op de korte termijn. In de voorbereiding op ‘2015’ is gelijkgerichtheid van belangen ook vaak genoemd als voorwaarde voor de wijze waarop afspraken tussen ziekenhuis en MSB vormgegeven zouden moeten worden.
Met het too big to fail risico in het achterhoofd is het daarom belangrijk voor beide partijen om te kijken of er toch ook addertjes het gras blijken te vervuilen en tegen welke prijs het ziekenhuis bereid is die vervuiling op te lossen.
Hans Dijkstra
Adviseur, interim-manager en toezichthouder in de zorg