Tijd voor generatiemanagement in ouderenzorg

Doordat we langer leven, leven steeds meer generaties naast en met elkaar. De grote protestgeneratie van Babyboomers wordt 65 jaar. Vanaf die leeftijd is de levensverwachting nog ruim 20 jaar. De vooroorlogse generaties leven ook nog steeds, 100 jaar is niet meer zo uniek.

Ouderen hebben betere opleiding en inkomen en zijn zelfbewuster en veeleisender. Ouderen leven ook langer met meer ziekten en beperkingen, willen eigen regie en persoonlijke zorg-op-maat thuis in de eigen omgeving. Deze ontwikkelingen vragen om nieuwe integrerende concepten die wonen, zorg en welzijn combineren op het niveau van buurten en wijken. Maar ook de beroepsbevolking vergrijst en moet langer werken door het optrekken van de AOW. Zo blijven ook steeds meer generaties zorgprofessionals actief.

Samenwerking

Laat dat even op u inwerken: vier generaties zorgprofessionals dienen samen te werken om integrale zorg- en dienst­verlening te leveren aan drie generaties ouderen. Werken in de ouderenzorg is bij uitstek werken met en tussen generaties. Een generatie is geboren in eenzelfde periode van zo’n 15 jaar en heeft een gedeelde beleving van de heersende tijdsgeest, met eigen sociale gebruiken en overtuigingen. Iedere generatie heeft een leidende en representatieve groep energieke mensen, die goed aanvoelen welke cultuurpatronen niet meer vitaal zijn en als voorhoede invloed uitoefenen op vernieuwing van hun omgeving.

Generatiemanagement in de ouderenzorg

Het wordt tijd voor generatiemanagement in de ouderenzorg! Generatiemanagement is tweeledig en wederkerig. Ten eerste binnen teams tussen ­professionals uit vier generaties en ten tweede tussen deze zorgteams en de oudere zorgvragers uit drie generaties. Dat vergt aan de ene kant personeelsbeleid dat medewerkers uit alle levensfasen in staat stelt duurzaam en optimaal inzetbaar te zijn. En aan de andere kant een klantbenadering die optimaal inspeelt op generatie­verschillen tussen ouderen in overtuigingen en opvattingen, sociale gebruiken en gedragingen.

Generatiedynamiek

Hoe deze generatiedynamiek tussen professionals en cliënten kan werken en renderen, is nog niet onderzocht. Daarom start ik promotieonderzoek op beide kanten van generatiemanagement. Hoe ga je bijvoorbeeld als manager uit de Pragmatische generatie om met de nieuwe talenten uit de Grenzeloze (digi)generaties die tegelijkertijd verantwoordelijkheid én bescherming vragen, in een hecht team willen werken maar niet honkvast zijn, vragen om flexibiliteit naar werkplek en werktijd, maar ook om directe feedback “on the job”? Terwijl integrale zorgarrangementen nodig zijn, maakt generatiedynamiek samenwerken in teams juist moeilijker. Dat kan leiden tot minder effectiviteit en lagere productiviteit.

Leiderschap

De Babyboomers hebben hun stempel gedrukt op onze organisaties, maar die ook laten verstarren. Het is een grote generatie waardoor hun invloed langer en groter zal zijn. Nu neemt de verbindende generatie X de leiding geleidelijk over. Deze is vooral gericht op samen doen, leveren van toegevoegde waarde in duurzame processen en constructief benutten van toenemende diversiteit. Deze leiders sporen mensen aan zelf initiatief en verantwoordelijkheid te nemen. Dat sluit goed aan op de andere waarde- en gedrags­patronen van de jongere generaties, die zich niet meer automatisch aanpassen aan bestaande organisatie­culturen en leiderschapsstijlen. De jongere generatie leert, werkt en communiceert essentieel anders, gevormd door de nieuwe informatietechnologie.

Nieuwe cliëntgroep

Babyboomers worden de nieuwe cliëntgroep in de ouderenzorg, opgegroeid met inspraak, zelfontplooiing, keuzevrijheid en hoogwaardige service. Zij zullen vragen stellen over de toegevoegde waarde van zorg. Deze generatie wil zelfmanagement en ‘shared decision making’ met coachende in plaats van overnemende professionals. Het nieuwe buurtgerichte werken biedt kansen om generaties bijeen te brengen in nieuwe ruilrelaties van hulpbronnen, kennis, beschikbare tijd en ervaring. We moeten in de ouderenzorg zoeken naar productieve en helende interacties tussen zeven generaties. Kortom, het is tijd voor generatiemanagement in de ouderenzorg!

Robbert Huijsman
Manager Kwaliteit & Innovatie bij de divisie Zorg & Gezondheid van Achmea en bijzonder hoogleraar Management & Organisatie van de Ouderenzorg bij het instituut Beleid & Management Gezondheidszorg, Erasmus Universiteit Rotterdam. – See more at: http://www.skipr.nl/blogs/id1575-uitkomstindicatoren-dwingen-tot-verbeteren-en-innoveren-.html#sthash.6WmF4MlQ.dpuf