Wie is niet voor betere zorg voor en met patiënten? Wie vindt niet dat verpleegkundigen meer tijd voor hun patiënten zouden moeten krijgen? Juist. Logischerwijs zou je rond het werk van de verpleegkundige veel zorginnovatie verwachten. Daar ligt immers de sleutel tot meer efficiency en betere en goedkopere zorg.
Verpleegkundigen staan echter niet vooraan bij het verdelen van innovatiebudgetten. Innovatieve toepassingen van ICT in de zorg worden vaak voor artsen ontwikkeld. Nederland is daarin koploper. De meeste Nederlandse dokters houden hun patiëntendossiers digitaal bij, het merendeel wisselt digitaal gegevens uit met collega’s, en maar liefst 75 procent van de huisartsen gebruikt teleconsultatie met medisch specialisten over dermatologie (zie e-Healthmonitor 2013). Dat draagt zeker bij aan betere kwaliteit en efficiëntie van de zorg. Maar dat is niet genoeg om de zorg om en rond de patiënt te verbeteren.
Winst
Patiënten hebben baat bij innovatieve toepassingen die verpleegkundigen administratieve rompslomp besparen. De bespaarde tijd kunnen ze beter besteden aan patiënten. Daarom ben ik blij met het recente onderzoek van Nictiz en V&VN dat laat zien hoeveel winst er alleen al met elektronische overdracht mogelijk is.
Betrokkenheid
In de eerste plaats valt in dit onderzoek de betrokkenheid van de beroepsgroep op. In twee maanden tijd ontvingen de onderzoekers maar liefst achthonderd reacties op de online enquête. Een zo grote respons is mogelijk een signaal dat verpleegkundigen verbetering willen.
Geen wonder. De resultaten zijn behoorlijk ontluisterend. Maar liefst 70 procent van de verpleegkundigen zegt problemen te ervaren bij het overdragen van patiëntgegevens tussen instellingen. Van digitale verpleegkundige dossiers is vaak geen sprake, vaak ontbreekt de verpleegkundige overdracht zelfs helemaal. Zonder overdracht moet de verpleegkundige zelf zoeken naar wat de patiënten nodig hebben. Dat kost onnodig veel tijd. Als er al sprake is van overdracht, dan blijkt die vaak onvolledig te zijn en nog in 34,8 procent van de overdrachten op al dan niet handgeschreven papier te staan.
Belastend
Dit kan vooral bij verpleegkundige zorg voor chronisch zieke, oudere patiënten behoorlijk belastend zijn. Deze patienten verhuizen nogal eens van thuiszorgorganisaties, naar ziekenhuizen, naar verzorgingshuizen, naar revalidatiecentra en hospices. Verpleegkundigen hebben goede overdracht nodig om hen de juiste zorg en aandacht te bieden.
Hoopgevend is dat uit het onderzoek blijkt dat met elektronische verpleegkundige overdracht zoveel tijdwinst valt te behalen. In zes regio’s wordt nu gewerkt met elektronische overdracht gebaseerd op de beroepsstandaard eOverdracht. Verpleegkundigen zeggen in die regio’s dat de overdracht niet alleen beter gaat, maar vooral ook dat die hen wel 25 minuten tijdswinst per overdracht oplevert. Dat betekent dat de verpleegkundige 25 minuten meer tijd heeft om persoonlijke aandacht aan patiënten te geven.
Praatje maken
Die cijfers deden me denken aan een onderzoek van bijna een jaar geleden, gepubliceerd in het BMJ Quality and Safety. Hierin is bij ruim 30.000 verpleegkundigen in 488 ziekenhuizen uit twaalf Europese landen onderzocht aan welke werkzaamheden verpleegkundigen niet meer toekomen. Psychosociale zorg voor patiënten, zoals een praatje maken of troost bieden, bleek van alle verpleegkundige taken het vaakst te blijven liggen. Ondanks het feit dat verpleegkundigen zelf juist die persoonlijke aandacht aan patiënten zo belangrijk vinden.
Uit het Nictiz- en V&VN onderzoek blijkt hoe een eenvoudige toepassing als de elektronische verpleegkundige overdracht tijdswinst oplevert die kan leiden tot meer zorg om en met de patiënt. De les die we hieruit kunnen leren is dat we bij eHealth-innovaties meer moeten kijken naar mogelijkheden om verpleegkundige zorg te verbeteren. Juist hier is winst te halen die meer ruimte geeft voor goede zorg aan een kwetsbare groep patiënten.
Lies van Gennip
Directeur Nictiz
Lies van Gennip spreekt 4 november op de e-Health Convention, georganiseerd door Emerce en Skipr. Meer informatie en aanmelden.