In de strijd tegen de economische malaise roept Premier Rutte op tot vertrouwen: vertrouwen in de kwaliteit van onze inspanningen en op een goede afloop. Ook voor de mentaliteitsverandering in de zorg is dit vertrouwen nodig, bij de overheid én bij de bestuurders en medewerkers van zorginstellingen.
De beheersing van kosten, verbetering van kwaliteit en bevordering van eigen regie vragen namelijk om ondernemers die creatieve en innovatieve oplossingen ontwikkelen, risico’s nemen én de gezondheid van de organisatie bewaken. Hiervoor is vertrouwen in de economie en in de overheid nodig, maar juist dat vertrouwen is afgenomen door de crisis en de vele veranderingen in het beleid van de overheid op de lange en korte termijn. Hoe krijgen we het weer terug?
Inspanningen overheid
De overheid moet het vertrouwen van bestuurders in de zorg weer terugwinnen en randvoorwaarden creëren voor ondernemerschap. Allereerst door een duidelijk financieel zorgbeleid. Momenteel bevatten businessplannen geregeld te veel financiële risico’s om acceptabel te zijn voor de investeerders, zowel de organisatie zelf als voor banken en andere partijen. Daarnaast is meer transparantie over de prestaties in de zorgsector gewenst zodat duidelijk is wat echt belangrijk is, wat beloond wordt en waar kansen liggen. Dit geeft de zorgaanbieder vertrouwen in het zorgsysteem en de overheid vertrouwen in de capaciteiten van de zorgaanbieder. Tegelijkertijd kan de overheid haar vertrouwen in de zorgaanbieder laten blijken door de vele regels te verminderen. Met name hierbij is het ook van belang dat de uitvoeringsinstanties het overnemen. Vele verkeren momenteel in onzekerheid en in plaats van te vertrouwen, schieten zij door in strenge controles. Uiteindelijk stimuleren deze maatregelen niet alleen ondernemerschap, maar ook marktwerking. Deze versterken elkaar met als gevolg dat er meer producten en diensten met een betere kwaliteit en/of lagere kosten zullen worden ontwikkeld.
Inspanningen bestuurder
Vooralsnog moet je als ondernemer in de zorg beschikken over een flinke portie lef en bereidheid tot het nemen van risico’s. Je bent als bestuurder immers verantwoordelijk voor vele mensenlevens. Vertrouw je in je eigen idee en capaciteiten en de capaciteiten van je organisatie om dit idee succesvol uit te voeren? Het succesverhaal van Buurtzorg Nederland toont hoe één persoon een wereld van verschil kan maken. Ook het succes van sociale innovatie bij Brabantzorg, waar bewust is gekozen voor ‘loslaten en vertrouwen op de goede uitkomst’, laat zien dat wanneer je kunt vertrouwen in een goed idee en de goede uitvoering ervan, ook kunt vertrouwen op goede resultaten.
Keuzes maken
Nu kan natuurlijk niet iedereen een ‘superondernemer’ zijn, en dat hoeft ook niet. Wel zal iedere bestuurder keuzes moeten maken en hoe dan ook moeten bewegen. Voor goede ideeën kun je – en voor een goede uitvoering moet je – als bestuurder daarbij de mensen en organisaties om je heen verzamelen die de strijd mee willen voeren, die kritisch zijn maar ook out of the box kunnen denken, die gemotiveerd zijn om er iets van te maken en anderen inspireren. Daarin moet je de leiding nemen en een omgeving creëren die vertrouwen geeft, al wordt je dat niet makkelijk gemaakt: waar medewerkers vroeger geen benul hadden van wat er zich in de bestuurskamer afspeelt, lezen zij nu de ene na de andere publicatie over zorginstellingen die medewerkers ontslaan omdat de continuïteit van de organisatie in gevaar is gekomen. Wellicht wil de organisatie daarmee enkel een statement maken, maar zonder vertrouwen dalen de motivatie en de prestaties.
Gewenste verandering
Als bestuurder de belangrijke taak om te zorgen voor vertrouwen in zichzelf, zijn organisatie en zijn medewerkers en vice versa, ondanks en dankzij het beleid van de overheid en hun (gebrek aan) vertrouwen. Uiteindelijk zal dit vertrouwen leiden tot verandering en de gewenste goede zorg, waarop de cliënt kan vertrouwen.
Karlijn Lammers
Karlijn Lammers is consultant bij SDB Groep. Na haar studie business studies / logistics and operations management aan de Universiteit van Tilburg heeft ze gewerkt als beleids- en kwaliteitsmedewerker in de ouderenzorg. Als consultant bij SDB Groep ondersteunt Lammers organisaties bij integrale, strategische en tactische vraagstukken, met name op het gebied van prestatiemanagement en risicomanagement.
Lammers is naast haar werk bezig met de afronding van haar MBA. Hierbij richt zij zich op de toegevoegde waarde en praktische invulling van samenwerkingsverbanden in de zorg.