“Het duurde vijf sessies voordat ik durfde te spreken bij haar”, vertelde de cliënte. “En na tien sessies durfde ik mijn psycholoog aan te kijken. Pas na een half jaar geloofde ik dat ze het goed met mij voor had, maar echt helemaal vertrouwen zal ik haar nooit. Dat geldt voor alle mensen die ik in mijn persoonlijke leven ken.”
“Mijn vader mishandelde mij geestelijk. Ik moest op handen en knieën het geluid van een ezel nadoen voor de vrienden van mijn vader om te laten zien hoe dom ik was. Mijn moeder was bijna altijd dronken en sloeg mij heel vaak, eigenlijk nooit om een reden. Sinds mijn 13de heb ik eetproblemen, op mijn 15de begon ik mijzelf te snijden. Dat gaf mij vreemd genoeg een gevoel dat ik er was, dat ik mijzelf weer voelde.”
Gedragstherapie
“Nadat ik paniekaanvallen kreeg, werd ik door de huisarts doorverwezen naar een grote ggz-instelling. De psycholoog die ik daar leerde kennen, had zeer veel geduld. De paniekaanvallen werden behandeld met cognitieve gedragstherapie, maar al snel bleek dat ik depressief werd. Ik leerde zien dat de paniekaanvallen vooral kwamen als mensen geïnteresseerd in mij waren. Het duurde twee jaar voordat ik mij iets beter voelde, dankzij de therapie.”
Paniek
“Toen vertelde mijn psycholoog dat ze de therapie moest beëindigen omdat de instelling zou stoppen met langer durende behandelingen. Dit omdat ze anders te duur werden voor de zorgverzekeraar, ondanks dat ze vond dat de behandeling nog niet klaar was. Ik raakte volkomen in paniek, viel terug en ging mijzelf weer snijden. Ik kreeg wederom paniekaanvallen. De psycholoog liet mij niet in de steek. Ze bleef bellen. Na twee maanden ging ik weer naar haar toe. Ze vertelde dat ze mij, in overleg met de instelling, graag verder wilde behandelen in haar eigen praktijk.”
Geen contract
“Mijn psycholoog had geen contract met mijn zorgverzekeraar. Ze vroeg coulance aan door te schrijven dat ik de behandeling nodig had. En dat overstappen naar een andere psycholoog voorlopig niet verstandig was. Ze schreef hen dat ik bezig was weer op een meer normale manier te leren hechten. De zorgverzekeraar was onverbiddelijk. Ze kreeg geen contract en haar facturen werden voor slechts 60 procent vergoed.”
“Hoeveel cliënten worden eerst weggestuurd door een instelling om vervolgens te horen bij een goede psycholoog dat de facturen niet of slechts gedeeltelijk betaald worden door de verzekeraar? Zelf kan ik niets extra betalen. Ik zit in de schuldsanering en heb geen werk. De psycholoog behandelt mij nu toch. Zonder een woord te klagen over de verzekeraar. Misschien dat sommige mensen toch te vertrouwen zijn?”
Selectief machtsmisbruik
Dit verhaal vertelde een cliënt mij. Het klonk mij vreemd in de oren, ware het niet dat veel vrijgevestigde psychologen mij dit al verteld hadden vanuit hun ervaring met zorgverzekeraars.
Selectieve inkoop? Prima als er een gelijk speelveld is voor iedereen. Vrije artsenkeuze, zeker in een casus als deze, is zelfs noodzakelijk. Maar zeg nou eerlijk, de selectieve inkoop van een verzekeraar in deze casus lijkt meer op selectief machtsmisbruik. Ik wil dat er een ethische commissie in het leven geroepen wordt om dit soort cases op hun merites te kunnen beoordelen.
Jeroen Muller, vicevoorzitter Nederlands Instituut van Psychologen