Het klinkt wat kil: zorg op afstand. Alsof die zorg minder betrokken zou zijn, minder toegankelijk, minder van kwaliteit. Alsof het alleen om ‘minder duur’ zou gaan.
Gelukkig spreek ik steeds meer mensen die de meerwaarde van zorg op afstand ervaren. Want nieuwe technologieën, zoals videocommunicatie, geven het begrip ‘afstand’ een andere betekenis. Afstand kan zorg juist dichterbij brengen, en daarmee patiënt- en medewerkersvriendelijker.
Pas vertelde een vriend me dat hij ruim een uur met zijn dochter in het ziekenhuis moest wachten. Ze waren netjes op tijd voor hun afspraak, maar de kinderarts zat in een afdelingsvergadering die uitliep. Hij werd daarna nog aangeklampt voor een spoedeisende vraag van een collega-arts. De dochter van mijn vriend miste hierdoor bijna een belangrijk proefwerk op school. Alles bij elkaar waren ze, inclusief reistijd, dik twee uur kwijt voor een ‘praatconsult’ van nog geen kwartier. Waarbij de arts ook nog gehaast was, omdat ze achterliep met al haar afspraken. Kortom: iedereen in de stress.
Regisseur
Wat jammer, denk ik als ik zoiets hoor. Dat is toch eigenlijk niet meer van deze tijd. Ziekenhuizen en andere zorgorganisaties doen hun best om klantvriendelijker te zijn, om efficiënter te werken en de zorg betaalbaar te houden. Patiënten hebben de behoefte om zorgafspraken zo goed mogelijk in te passen in hun eigen leven, rondom gezin, werk, studie. En ze willen steeds meer als ‘regisseur’ van hun leven het heft in handen nemen. Wat we overigens ook van ze verwachten.
Geen arts of patiënt wil onnodig reizen, onnodig wachten en onnodig haasten. En in bepaalde situaties kunnen we dat met z’n allen voorkomen. Waarmee ik terugkom bij zorg op afstand. Want ik ben ervan overtuigd dat dit veel kansen biedt. Een mooi voorbeeld is communiceren via een beeldscherm. In vaktermen: videocommunicatie of videoconferencing. Met beeld, en geluid natuurlijk, communiceren op afstand. Dat beeld is belangrijk. Onderzoek geeft aan dat non-verbale aspecten, zoals lichaamstaal, een grote rol spelen bij communicatie. Daar kan geen telefoongesprek tegenop.
Groter werkgebied
Videocommunicatie was ooit een ingewikkelde bezigheid met niet al te gebruiksvriendelijke apparatuur. Tegenwoordig is beeldcommunicatie op afstand overal mogelijk. Op de werkplek, thuis of onderweg. Via je laptop, tablet en telefoon. Het levert tal van voordelen op voor organisaties, zoals recent onderzoek laat zien. Het levert ook direct voordeel op voor patiënt en zorgverlener: meer flexibel (en waar nodig vaker) afspraken plannen, kortere wachttijden, minder reistijd en reiskosten. Bovendien biedt het meer mogelijkheden om een gespecialiseerde arts in een groter werkgebied in te zetten, of die arts via intercollegiaal overleg informatie te laten delen.
Neem het voorbeeld van een groep specialisten die meerdere keren per jaren intervisiegesprekken houdt. De deelnemers werken in ziekenhuizen in Maastricht, Amsterdam, Nijmegen en Groningen. Kunt u zich voorstellen hoeveel tijd en geld zij besparen als de intervisie via videocommunicatie plaatsvindt? Waarbij het bovendien door nieuwe technologie prima mogelijk is om tijdens zo’n gesprek samen röntgenfoto’s te bekijken of aan een document te werken?
Koudwatervrees
Er is veel mogelijk, maar lang niet alle kansen worden benut. Veel zorgorganisaties hebben geïnvesteerd in videocommunicatiesystemen, maar medewerkers gebruiken het weinig. Een grote meerderheid wijt dit aan een behoudende bedrijfscultuur. Ook koudwatervrees speelt een rol. Onbekend maakt onbemind; en ja, het is even wennen om via een camera te praten. Maar wie eenmaal die stap heeft genomen, is enthousiast. Hé, het is helemaal niet moeilijk!
Ik vind het mooi om te zien dat slimme organisaties interne ‘ambassadeurs’ inzetten; gemotiveerde medewerkers die huiverige collega’s op sleeptouw nemen en ervoor zorgen dat het niet bij één gebruiksmoment blijft. Dat werkt! Videocommunicatie is een van de manieren om e-health een boost te geven. Het sluit naadloos aan bij ontwikkelingen als Het Nieuwe Werken, eigen regie, het verhogen van klantvriendelijkheid (hospitality) en het betaalbaar houden van zorg.
Dichtbij
Ik zie fantastische toekomstmogelijkheden, bijvoorbeeld rondom lotgenotencontact en de koppeling tussen zorg en onderwijs. Kinderen die in een ziekenhuis zijn voor nierdialyse kunnen door beeldcommunicatie gewoon blijven meedoen in de klas. Dat is toch geweldig. Zorg op afstand? Welnee. Zorg dichtbij!
Pieter Rahusen
Ricoh International