Vijftien jaar Zorgverzekeringswet deed weinig voor transparantie kankerzorg

beeld: stone36/stock.adobe.com

De Zorgverzekeringswet (Zvw) is de wet die de verplichte basisverzekering regelt voor verzekerden. De zorgverzekeraars zijn verantwoordelijk voor de uitvoering ervan. In de Zvw krijgen consumenten meer ruimte om zelf keuzes te maken uit zorgaanbieders en zorgverzekeringen.

Rapporten

De NFK heeft in twee rapporten de balans opgemaakt over wat vijftien jaar Zorgverzekeringswet mensen met kanker heeft opgeleverd als het gaat om een belangrijke bepaling in deze wet: de burger moet met de voeten kunnen stemmen voor het beste ziekenhuis. Voor oncologie-patiënten is het daarbij belangrijk dat zij de beschikking hebben over kwalitatieve keuze-informatie over ziekenhuizen. Sinds de invoering van de Zvw zijn ziekenhuizen verplicht om transparant te zijn over hun kwaliteitsinformatie. Deze data kunnen worden omgezet in begrijpelijke informatie, zodat patiënten de mogelijkheid krijgen om geïnformeerd te kiezen voor de best mogelijke zorg.

Transparantie

De NFK verwijst onder meer naar de transparantie-monitor van Nivel, waarin het onderzoeksinstituut schrijft: “De bruikbaarheid van informatie wordt een steeds belangrijker aspect van transparantie en er is veel aandacht voor het toegankelijk presenteren van informatie voor patiënten.”
Het tripartite-overleg, een overleg tussen medisch specialisten, zorgverzekeraars en patiëntvertegenwoordigers, is bepalend voor de mate van transparantie van ziekenhuizen. Uit de evaluatie van NFK, gepubliceerd in het eerste rapport, blijkt echter dat de patiënt nog geen gelijkwaardige positie heeft in dit overleg. Opvallend is dat vertegenwoordigers zich tijdens het overleg wel ondersteund voelen door de zorgverzekeraars, maar niet door de ziekenhuizen.

Informatie

Uit het tweede rapport van de NFK blijkt dat de informatie die in de afgelopen vijftien jaar beschikbaar kwam, te beperkt is om een goed beeld te krijgen van de ziekenhuizen. “Voor twaalf oncologische aandoeningen of ingrepen op de ’transparantiekalender’ zijn na vijftien jaar gegevens openbaar van een beperkt deel van de zorg: veelal alleen gegevens over het chirurgisch traject, terwijl diagnostiek, overige behandelingen (zoals chemotherapie, immunotherapie, radiotherapie) een belangrijk onderdeel van het zorgproces zijn. Ook over de ondersteunende of nazorg is weinig of niets transparant. Noch uitkomsten die te maken hebben met kwaliteit van leven.” De NFK maakt hieruit op dat vijftien jaar na de invoering van de Zorgverzekeringswet mensen met kanker nog onvoldoende zelf voor het beste ziekenhuis kunnen kiezen.

Huisartsen

Ook huisartsen hebben volgens de NFK onvoldoende informatie om patiënten gericht te verwijzen, als dat al mogelijk of nodig is op moment van verwijzing. Vaak wordt de patiënt de eerste keer verwezen met klachten die nog van alles kunnen betekenen. Huisartsen kennen het ziekenhuis waar zij het meest mee samenwerken, maar weten bij kanker vaak niet het volledige spectrum aan behandelmogelijkheden elders noch wat de state of the art is van alle verschillende vormen van kanker. Huisartsen kunnen kankerpatiënten ondersteunen, mits ook zij beschikken over betekenisvolle informatie over oncologische zorg in ziekenhuizen.

Keuzehulp

De kankerpatiëntenorganisaties hebben een digitale keuzehulp ontwikkeld. Ziekenhuizen moeten hiervoor op vrijwillige basis veel meer data aanleveren aan de patiëntenorganisatie dan nu beschikbaar is via de verplichte transparantie. De patiëntenorganisatie maakt de beschrijving, stemt deze af met het ziekenhuis en publiceert hem op www.nfk.nl/ziekenhuiskeuze.