Aangepast wetsvoorstel fraude-aanpak maakt uitwisseling persoonsgegevens mogelijk

In de Wet bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg (wbsrz) ontbrak tot nu toe een grondslag voor de uitwisseling van persoonsgegevens tussen gemeenten en zorgkantoren, gemeenten onderling en binnen een gemeente. Deze domeinoverstijgende gegevensuitwisseling is op basis van privacywetgeving verboden. Met de nieuwe wetswijziging mag dit wel.

Zorgfraude

Fraude in de zorg blijft meestal niet beperkt tot het enkele domein van de Wmo, de Jeugdwet, de Wlz of de Zvw. In 70 tot 80 procent van de gevallen maken frauderende zorgaanbieders gebruik van meerdere financiële geldstromen uit de verschillende domeinen. Gemeenten en ziektekostenverzekeraars kunnen echter geen gebruik maken van domeinoverstijgende uitwisseling van persoonsgegevens, waardoor vaak het totaalplaatje over een zorgaanbieder ontbreekt. Door het gebrek aan mogelijkheden om informatie bij elkaar op te vragen, werken instanties langs elkaar heen en is de pakkans van fraudeurs kleiner.

AVG

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) vereist voor de uitwisseling van die gegevens een grondslag. Op dit moment is die er niet. Toestemming van de betrokkene is als grondslag om verschillende redenen niet geschikt. Ten eerste moet de toestemming vrij gegeven zijn. Dit houdt in dat iemand daadwerkelijk de keuze moet hebben om te weigeren, zonder dat hier negatieve consequenties aan verbonden zijn. Ten tweede moet de betrokkene worden geïnformeerd over de reden van de verwerking van de persoonsgegevens. En tenslotte mag er geen twijfel bestaan over het feit dat de betrokkene toestemming heeft gegeven. Dit gaat dus bij zorgfraude niet werken.

Bijzondere persoonsgegevens

De wbsrz is nu zo gewijzigd dat gemeenten en ziektekostenverzekeraars, gemeenten onderling en afdelingen binnen gemeenten gegevens mogen uitwisselen, waar onder persoonsgegevens, die noodzakelijk zijn voor het onderzoek naar een redelijk vermoeden van fraude in de zorg. Bij algemene maatregel van bestuur wordt bepaald welke (bijzondere) persoonsgegevens tussen deze instanties worden uitgewisseld. De reden hiervan is dat de bestrijding van fraude in de zorg, en meer specifiek voor het afronden van het verdiepend fraudeonderzoek, in de loop der tijd en met enige regelmaat een andere set aan persoonsgegevens kan vereisen.

Inmenging in privacy

Waar het uiteindelijk om gaat is dat zorgbehoevenden de zorg krijgen waar zij recht op hebben. De inmenging in privacy in het kader van bestrijding van fraude in de zorg is volgens de overheid noodzakelijk voor het economisch welzijn van het land, het voorkomen van strafbare feiten en de bescherming van de gezondheid. Hierdoor is er sprake van een zwaarwegend algemeen belang dat de inmenging in de privacy van betrokkenen rechtvaardigt. “Om dit zwaarwegend algemeen belang te kunnen behartigen en waarborgen, is samenwerking tussen de gemeenten onderling, binnen gemeenten en tussen gemeenten en zorgkantoren noodzakelijk. Voor een goede samenwerking tussen die instanties is het noodzakelijk dat zij gegevens, waaronder persoonsgegevens, met elkaar kunnen uitwisselen.”

De consultatieperiode loopt af op 7 september a.s.