Zorgaanbieders moesten tien jaar geleden ondernemender worden. Nu worden ze steeds vaker afgerekend op de uitkomst van zorg. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan wordt daar al sinds het begin van deze eeuw geëxperimenteerd binnen Accountable Care Organisations (ACO). In Nederland is accountable care echter “nog ver weg”. Dat zegt directeur Marc Bruijnzeels van het Jan van Es Instituut in de ICT-special van Skipr en Lucide.
Binnen het Amerikaanse concept van accountable care zijn zorgaanbieders en zorgverzekeraars gezamenlijk verantwoordelijk voor de gezondheid en de zorgkosten van een populatie. Dat kan een geografische populatie zijn, zoals een gemeente of een ziektespecifieke populatie zoals parkinsonpatiënten.
Zorgkosten
Bruijnzeels kwam vijf jaar geleden op het spoor van de ACO’s toen hij de Amerikaanse gezondheidszorg onderzocht. Zijn fascinatie voor het Amerikaanse zorglandschap ontstond omdat daar efficiënte geïntegreerde systemen bestaan naast dure gefragmenteerde systemen.
Het idee is dat de zorgkosten beter beheersbaar zijn als de belangen van zorgaanbieders en – verzekeraars gelijk oplopen. Binnen accountable care organisaties delen aanbieders en verzekeraars daarom in de ‘winst’ door middel van het shared savingsprincipe. Sommige Amerikaanse ACO’s zijn al zo ver dat de partijen ook het risico van budgetoverschrijdingen delen.
Autonomie
In Nederland wordt sinds enkele jaren met het idee achter ACO geëxperimenteerd. Dit gebeurt in acht proeftuinen voor populatiegebonden zorg. De opzet in die door VWS erkende proeftuinen is nog niet met de Amerikaanse situatie te vergelijken, meent de directeur van het kenniscentrum voor de geïntegreerde eerstelijnszorg. “Accountable care is hier nog ver weg”, zegt hij. “Een van de grootste uitdagingen is dat instellingen een stuk van hun autonomie moeten loslaten. Het is nog maar de vraag in hoeverre dat kan in het Nederlandse stelsel.”
Bruijnzeels is wel enthousiast over de principes van accountable care. Die kunnen tot voorbeeld dienen voor de Nederlandse gezondheidszorg. Toch denkt hij dat adoptie van de achterliggende gedachten nog jaren gaat duren. “Het gaat echt nog tien jaar duren voor we de omslag hebben gemaakt.”
Proef met shared savings
Of het allemaal echt zo lang op zich zal laten wachten, is echter de vraag. Intussen zijn ook zorgverzekeraar Menzis en eerstelijns zorgaanbieder Arts en Zorg een proef gestart met shared savings, een van de leidende principes van accountable care. Zij proberen samen een besparing op de zorgkosten te realiseren. De opbrengst delen zij vervolgens met elkaar.
Voor aanbieder Arts en Zorg is de uitdaging vooral om de zorg zo te organiseren dat er kosten bespaard kunnen worden. De onderneming kan zelf beslissen hoe ze dat gaat doen, bijvoorbeeld door substitutie van zorg. Zo houdt een dermatoloog uit het ziekenhuis regelmatig poli in een van de Arts en Zorg-praktijken, zegt directeur Amon van den Borg van Arts en Zorg.
Menzis zegt toe het bespaarde bedrag via premieverlaging terug te geven aan de verzekerden. Arts en Zorg zal het bedrag investeren in nieuwe apparatuur en online dienstverlening. Mocht de kwaliteit in geheel achteruit gaan, dan keert Menzis de besparingen niet uit.
Bruijnzeels vraagt zich over dit specifieke project wel af wat er gebeurt als de zorg zover verbeterd is, dat verdere besparingen niet mogelijk zijn. “Dan kan de besparing omslaan in een loss”, zegt hij.
—————————————————————–
Van 28 februari tot 3 maart 2016 organiseert Heliview in samenwerking met Skipr een VIP Studiereis naar HIMSS in Las Vegas. Naast begeleid bezoek aan de beurs biedt de studiereis een inhoudelijk congresprogramma waarin de ontwikkelingen op de beurs worden vertaald naar de Nederlandse markt. Meer informatie: himms.heliview.nl. Wie Las Vegas te ver vindt, kan ook naar Utrecht. Op 5 april organiseert Skipr tijdens Zorg en ICT een HIMSS terugkomdag waar het nieuws van de beurs wordt gedeeld.
