Het tijdperk van “sjabloondenken” in zorgvastgoed in de zorg is definitief voorbij. Zorgbestuurders worden uitgedaagd om nieuwe, effectieve en rendabele vastgoedconcepten te ontwikkelen. Een nieuwe generatie. Vastgoedconcepten die passen bij de visie, bij de beoogde gebruikers en waarin het efficiënt en aangenaam werken en wonen is. Schaalgrootte, ontwerp en inrichting hebben effect op het welbevinden én op de exploitatie van het zorgproces. Onder de titel Design Effectiveness onderzocht Coresta de aard van die samenhang.
Betere woonkwaliteit
Kleinschalige woonvoorzieningen worden gezien als hét antwoord op de problemen van grote institutionele voorzieningen. Een huiselijke omgeving en een herkenbare dagindeling als een normaal “gezin” geeft bewoners en medewerkers rust, overzichtelijkheid en een betere woonkwaliteit. Bewoners helpen met het huishouden, schillen aardappels in de gezellige huiskamer, helpen met de was en de schoonmaak. De woonbegeleider begeleidt dit groepsproces en houdt de sfeer huiselijk en gezellig. Zorgprofessionals komen alleen langs als dat nodig is. Overhead is nauwelijks meer nodig, de centrale keuken kan dicht en het facilitair bedrijf ontmanteld.
Kleinschalig of grootschalig?
Uit onderzoek naar kleinschalig wonen in de ouderenzorg blijkt dat zowel bewoners als medewerkers zich beter voelen dan in grootschalige verpleeghuizen. Bewoners hebben minder hulp nodig bij hun dagelijkse activiteiten en zijn meer bij elkaar betrokken. Gedragsproblemen komen overigens bij deze ouderen overigens net zo vaak voor als bij ouderen in grootschalige verpleeghuizen. Ook voor het verzorgend personeel levert de kleinschalige woonvorm voordeel op ten opzichte van grootschaliger verpleeghuizen. Ze krijgen meer sociale steun van elkaar. En doordat ze meer zelfstandigheid en lagere werkeisen ervaren, hebben ze minder burn-out klachten en meer werkplezier. Het personeel in kleinschalige woonvormen werkt vaak in een klein vast team dat zelf de touwtjes in handen heeft, terwijl de organisatie in grootschalige verpleeghuizen hiërarchischer is. Goede eerste ervaringen met dit concept in Nederland dus. Dus alleen nog maar in dit concept bouwen?
Exploitatie
Bestuurders en controllers vragen zich af of kleinschalige voorzieningen wel rendabel zijn. Kan verantwoorde zorg betaalbaar worden verleend op een kleine schaal? De eerste ervaringen in Nederland wijzen erop dat kleinschalig wonen in groepen van zes tot financiële problemen in de exploitatie leidt. Goed onderzoek naar de optimale schaalgrootte ontbrak tot nu toe. Uit recent onderzoek door Coresta Healthcare blijkt dat niet alleen schaalgrootte, maar ook andere gebouwkenmerken zoals vastgoedconcept en ontwerp en inrichting van invloed zijn op de kosten van het primair proces. Het onderzoek bevat een inventarisatie van beschikbare wetenschappelijke kennis over de samenhang tussen een aantal gebouwkenmerken en de kosten van het primaire zorgproces in instellingen voor langdurige zware zorg:
Effectiviteit
Effectief ontwerpen en inrichten leidt tot een effectief gebouw, waar gebruikers zich welbevinden en het primair zorgproces efficiënt kan worden georganiseerd. Coresta ontwikkelde in dit onderzoek tevens een toetsinstrument dat de effectiviteit op deze dimensies kan kwantificeren. De eerste metingen zijn veelbelovend: een hoge score op effectief ontwerp hing onder meer samen met 50% lager ziekteverzuim en 10% lager medicijngebruik. Ook is het aannemelijk dat zorgconsumptie van bewoners vermindert, onder meer door beweging, verbeterd welbevinden en voorkomen van overprikkeling.
Ideaalconcept
Het is niet zo eenvoudig dat er een universeel ideaalconcept voor langdurige intensieve zorg bestaat. Groepswonen verbetert het welbevinden, maar het gebrek aan bewegingsvrijheid in kleinschalige voorzieningen is een belangrijk nadeel. Daarentegen is ook gebleken dat grootschalig afdelingsverblijf niet de juiste prikkels oplevert voor bewoners. Verder zijn de omgeving en uiteraard de visie van de instelling op op woonzorgconcepten van belang. Die visie wordt voor een belangrijk deel bepaald door hoe men de klant ziet: als “gast” die we hoogwaardige zorg en service bieden, of (het andere uiterste) als “gezinslid”, die zelf verantwoordelijk is voor het huishouden en voor wie welzijn boven professionaliteit van de zorg gaat?
Het onderzoek bevestigt de gedachte dat het concept groepswonen positieve effecten heeft op het welbevinden van gebruikers. Op een aantal aspecten zoals bewegingsvrijheid en efficiënte personeelsinzet is een stand-alone groepswoning echter te klein binnen de huidige bekostiging. Een groepsgrootte van acht bewoners, slimme clustering en een ontwerp en inrichting die het welbevinden versterken, bieden een goede garantie voor een efficiënt zorgproces én maximale woonkwaliteit van uw zorgvastgoed. Meer weten? Kijk op www.corestagroup.com/publicaties/nieuws.
