De ouderenzorg heeft als gevolg van de steeds grotere regie van de klant, individualisering van het zorgaanbod en verandering in de financiering groeiende behoefte aan een flexibele schil. Ook worden er van medewerkers andere competenties gevraagd. Dit constateert Kiwa Carity in een toekomstverkenning van de ouderenzorg.
Daarnaast zullen ook de traditionele kwaliteits- en managementmodellen steeds minder voldoen, aldus Kiwa Carity in ‘Vele tinten waar mensen kleur aan geven’. De studie is de opvolger van ‘Vele tinten, maar geen grijs’, die Kiwa Carity eerder dit jaar uitbracht. In deze studie belicht het onderzoeks- en adviesbureau verschillende trends in de ouderenzorg, zoals de opmars van de community care en de groeiende zelfredzaamheid en ontzorging onder ouderen. In de nieuwe studie richt Kiwa Carity zich met name op de organisatorische en bedrijfsmatige kant van deze trends.
Zelfsturende teams
“Naarmate meer rekening wordt gehouden met de individuele vraag, is het van toenemend belang om de personele formatie te flexibiliseren”, constateert Kiwa Carity. “De noodzaak tot het creëren van zo’n flexibele schil zal de komende jaren toenemen.” Een veelvormige zorgvraag vraagt volgens Kiwa Carity ook om een flexibel organisatieprincipe dat aanbieders in staat stelt om snel en adequaat op verschillende situaties te reageren. Kiwa Carity denkt hierbij met name aan de vorming van zelforganiserende, autonome teams.
Luisteren
Door dit alles zal ook de zorgwerker van de toekomst over andere competenties moeten beschikken. Het werken in zelfsturende teams doet een groot beroep op de professionele autonomie. Daarnaast moeten zorgwerkers “nog beter dan in het verleden in staat zijn te luisteren naar de individuele vraag van de cliënt en zijn of haar handelen daar op te baseren”.
Kloof
Van bijzonder belang in dit verband is de groeiende generatiekloof. Die is door de vergrijzing tussen de oudste cliënt en de jongste verzorgende gegroeid tot zo’n zes generaties. “Verzorgenden zullen zich moeten inleven in de normen en waarden van de oudere cliënten”, aldus Kiwa Carity. “Personeel zal erin getraind moeten worden om met de individuele oudere te zoeken naar toepassingen van communicatietechnologie die voor de oudere hanteerbaar is, maar ook aansluit bij de opvattingen over privacy. Dat vereist van de medewerkers een ruime kennis van de technische mogelijkheden en vaardigheden om ouderen mee te kunnen nemen in de meest adequate oplossing in hun individuele situatie.”
Scholing
Deze verzwaring van de taken van de verzorgende betekent volgens Kiwa Carity dat er een groeiende behoefte zal zijn aan relatief hoger geschoold personeel. MBO-1 en MBO-2 medewerkers zijn vanwege hun gerichtheid op de zorgtaken minder toegerust om cliënten te begeleiden naar meer zelfredzaamheid.
Kwaliteit
Ook het leiderschap en management zal volgens Kiwa Carity moeten veranderen, waarbij de nadruk komt te liggen op coaching en coachend leidinggeven, gericht op het vergroten van de professionele zelfstandigheid en competenties. Bovendien stellen de veranderingen in de ouderenzorg andere eisen aan kwaliteitsborging. “Als de kwaliteit van zorg zit in de relatie tussen zorgverlener en cliënt, dan voldoen de huidige kwaliteitssystemen niet”, constateert Kiwa Carity. “Deze richten zich te eenzijdig op het goed beschrijven van procedures. Zorgverleners herkennen zich hier vaak niet in.” Ook kwaliteitssystemen zullen volgens Kiwa Carity steeds meer gericht moeten zijn op het bevorderen van de professionele autonomie, kunde en zelfreflectie van de medewerkers.