De afgelopen jaren is veel gezegd en geschreven over de bekostiging van zorg vanuit de Wmo en de jeugdhulp. Sinds de decentralisatie naar de gemeenten in 2015 geven zorgaanbieders aan dat de tarieven niet kostendekkend zijn. Veel gemeenten kampen op hun beurt met tekorten op de budgetten voor de zorg. Voor een deel zijn de stijgende lasten aan beide kanten te wijten aan een overdadige bureaucratie. Zo gaat een derde van het geld in de jeugdzorg op aan administratie en coördinatie van zorg.
Vergrijzing
“De Vereniging van Nederlandse Gemeenten trok in 2019 al aan de bel omdat gemeenten naast de jeugdzorg ook kampen met tekorten op de Wmo,” is ook nu weer te lezen in de Financiële Zorgthermometer. “De oorzaak is te vinden in de sterke vergrijzing, toenemende kosten per cliënt en de aanzuigende werking van het Wmo-abonnementstarief. Gemeenten zijn conform de AMvB vereist reële tarieven te bieden op zorg, maar zien zich daarentegen onvoldoende gecompenseerd vanuit de rijksbegroting.”
Een groot deel van de financials in de langdurige zorg verwacht dan ook dat de tarieven voor jeugdzorg en Wmo in 2021 niet kostendekkend zullen zijn. “Slechts 15 procent van de respondenten verwacht kostendekkende tarieven te kunnen afsluiten in het sociaal domein. Dat 40 procent van de zorgfinancials toch een stijging van de gemiddelde afspraak met de gemeente verwacht duidt er mogelijk op dat er geanticipeerd wordt op een stijgende zorgvraag in het sociaal domein”, tekenen Fizi en Finance Ideas op.
Centralisatie
Bijna 40 procent van de financials in de langdurige zorg verwacht dat de bekostiging in het sociaal domein de komende jaren zal worden gecentraliseerd. “Ik weet 100 procent zeker dat de gemeentes in Nederland de best intenties hebben om passende zorg in te kopen en te organiseren voor hun burgers”, zegt Jorrit Wigchert, voorzitter van Fizi. “Maar de kosten van het ambtelijk apparaat die hiermee gepaard gaan worden in mindering gebracht van de beschikbare middelen. De zorgaanbieder is helaas de huilende derde. Als de zorg niet meer geleverd kan worden zijn uiteindelijk de cliënten de dupe.”
Extramuraal zorgvastgoed
Naast de bekostiging van de jeugdzorg en Wmo ziet bijna tweederde van de respondenten ook een rol voor de gemeente weggelegd bij het realiseren van extramuraal zorgvastgoed. De helft van de respondenten noemt als knelpunt bij het realiseren van beleid ten aanzien van ‘scheiden wonen en zorg’ dat de verschillende partijen (zorgaanbieders, woningcorporaties en gemeenten) elkaar niet goed weten te vinden. Op dit moment wordt bijna de helft van de zorgaanbieders niet betrokken bij de prestatieafspraken op het gebied van wonen en zorg. Verder worden het gebrek aan geschikte locaties (38 procent), het niet dekkend krijgen van een business case voor extramuraal zorgvastgoed (41 procent) en het ontbreken van een zorgvisie bij de gemeente (30 procent) als belangrijke knelpunten genoemd.
“De gemeente is een steeds belangrijkere rol gaan spelen in de uitvoering van en regie op de zorg. Samenwerking en kostprijsdekkende tarieven zijn noodzakelijk om invulling te geven aan de toekomstige vraag. Verder is het van belang dat de zorginstelling aan tafel zit wanneer prestatieafspraken worden gemaakt”, concludeert Pim Diepstraten, partner bij Finance Ideas.
Ondanks dat ik deze terugtrekkende beweging al jaren ken, is het een klap in het gezicht van de kwetsbare mensen waar dit betrekking op heeft. Is het een opmaat naar een soort ’toeslagenaffaire’?
Ik realiseer me wel degelijk dat overheidsbeleid in belangrijke mate te maken heeft met de verdeling van schaarse middelen. Dit onderstreept het belang van preventie!
Hoe krijgen we het met elkaar voor elkaar om burgers beter toe te rusten. Hoe doorbreken we de patronen die al generaties lang zorgen voor kwetsbaarheid?
Ik heb het antwoord niet, maar mijn buikgevoel zegt dat het uit die richting zal moeten komen.