Het ministerie van VWS en het ministerie van Financiën houden zich niet aan een internationaal verdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) over het ontmoedigen van tabaksgebruik. Dat schrijft het weekblad Vrij Nederland deze week op basis van eigen onderzoek.
Het onderzoek van Vrij Nederland concentreert zich op het lobbywerk van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Topman Niek Jan van Kesteren lobbyt volgens VN al jaren intensief voor de tabaksindustrie op het ministerie van Volksgezondheid. Zo spreekt hij geregeld met hij verantwoordelijk bewindsman staatssecretaris Van Rijn over de tabakswetgeving.
Informeren
Daarnaast is er contact met individuele ambtenaren. Mede onder druk van VNO-NCW worden vertegenwoordigers van de tabaksindustrie geregeld geïnformeerd door VWS om –zo blijkt uit stukken- “de internationale agenda transparant te maken, hun de kans te geven inbreng te leveren en helderheid te krijgen over onze inzet”. Ook zijn ambtenaren van VWS weleens op werkbezoek bij tabaksfabrikanten geweest. Het ministerie van Financiën gaat volgens VN nog een stap verder door op verzoek van de tabaksindustrie wetsteksten aan te passen.
Commercie
Daarmee treden beide ministeries volgens VN het WHO-verdrag om roken te ontmoedigen. In dit verdrag, dat Nederland in 2005 ondertekende, staat ondermeer dat landen bij het opstellen van hun rookbeleid commerciële partijen met andere belangen buiten de deur moeten houden.
Niet gediscussieerd
Het ministerie van Financiën spreekt de kritiek in een verklaring aan het ANP tegen. Het zegt zich “netjes aan het verdrag” te houden. “Er wordt niet gediscussieerd met de branche over maatregelen die het gezondheidsbeleid kunnen beïnvloeden. Voor zover besprekingen plaatsvinden, hebben die te maken met de heffingstechniek, maar niet met de hoogte van de accijnzen.” Dat de industrie het niet voor het zeggen heeft, mag volgens het departement blijken uit de Nederlandse tarieven voor tabaksaccijns, die de hoogste in Europa behoren.
Tweede Kamerlid Myrthe Hilkens van de PvdA noemt het desgevraagd “vrij onwenselijk” als Financiën een door Nederland ondertekend internationaal verdrag niet zou naleven. “Dat komt de eenduidigheid van beleid niet echt ten goede.” Hilkens overweegt nadere opheldering te vragen aan het kabinet, maar wil eerst het VN-artikel nader bestuderen.
Lobby
Het weekblad schrijft ook dat werkgeversorganisatie VNO-NCW op het hoogste niveau lobbyt om het antirookbeleid af te zwakken, onder meer in Brussel. Het blad citeert VNO-NCW-directeur Niek van Kesteren, die er op wijst dat de Nederlandse overheid de tabaksaccijnzen nodig heeft “om zijn begroting rond te krijgen”.
Hilkens zegt te begrijpen dat dit bij veel mensen niet prettig overkomt. “Anderzijds is lobbyen niet verboden en tabak is een legaal product.” Het Kamerlid kijkt wel op van de voortrekkersrol die VNO-NCW in Brussel blijkt te spelen bij het lobbyen tegen het antirookbeleid. (Skipr/ANP)