Beeld: [M] elenabs / Getty Images / iStock
Het ministerie van VWS heeft NZa vorig jaar gevraagd onderzoek te doen naar het verbeterpotentieel van msb’s. Ook in IZA wordt benadrukt dat msb’s en ziekenhuizen intensiever en meer gelijkgericht moeten samenwerken om de transitie naar passende zorg te laten slagen.
In een monitor heeft NZa acht verbeterpunten geformuleerd. De zorgautoriteit wil bijvoorbeeld dat msb’s en ziekenhuizen een meerjarenstrategie schrijven; nu heeft 30 procent dat nog niet. Ook roept NZa msb’s op “het eigenbelang ondergeschikt te maken” aan het overkoepelende ziekenhuisbelang en het maatschappelijk belang.
NZa meent dat msb’s het mandaat van hun eigen bestuur moeten versterken en dienen te investeren in de professionaliteit van bestuurders – in een derde van de gevallen zou dat onvoldoende het geval zijn. Bovendien adviseert NZa msb’s hun financiële transparantie te verbeteren: bij de helft is dat niet optimaal. Het gaat onder meer over de productiecijfers, jaarrrekening en interne verdeelsystematiek.
Aannemen specialisten
Een ander verbeterpunt is volgens de zorgautoriteit het aannemen van vrijgevestigde medisch specialisten. In veel gevallen wordt overlegd met het ziekenhuisbestuur, maar in vier op de vijf gevallen hebben msb’s de doorslaggevende stem. “De betrokkenheid van het ziekenhuis zou zodanig moeten zijn vormgegeven, dat zij in dezelfde omvang als het msb verantwoordelijkheid draagt voor de aanname van een nieuwe medisch specialist”, schrijft NZa.
NZa raadt ook aan om de losse msb’s te integreren in één geïntegreerd msb per ziekenhuis, zowel juridisch als bestuurlijk: “Een grote meerderheid van de ziekenhuizen zou liever met één msb te maken willen hebben. De bestuurbaarheid van het ziekenhuis zou daarbij volgens hun gebaat zijn. NZa vindt het ook onwenselijk als ziekenhuizen – al dan niet naar eigen tevredenheid – samenwerken met meerdere msb’s. Een gefragmenteerde samenwerking vergroot, in nog sterkere mate dan bij één msb, de risico’s voor de bestuurbaarheid van ziekenhuizen. Ook de realisatie van de IZA-doelstellingen kan hierdoor worden bemoeilijkt.”
NZa adviseert VWS onderzoek te laten doen naar de financiële gevolgen van meer samenwerking tussen msb’s en ziekenhuizen. Dit omdat de Belastingdienst mogelijk kan besluiten dat een msb geen aparte financiële entiteit meer kan zijn als er nauw wordt samengewerkt. Dat kan grote fiscale gevolgen hebben voor de msb’s.
Wel bijzonder dat de zorgverzekeraars in dit onderzoek niet genoemd worden.
De NZa constateert fantomen die in Utrecht worden bedacht en de MSB’s steeds meer in een hoek drijven. Hoezo wordt bij meerdere MSB’s de bestuurbaarheid van het ziekenhuis belemmerd. Zullen we dan maar meteen ook naar één verzekeraar toelaten voor overleg?
Hoezo meer betrokkenheid van het ziekenhuis bij het aannemen van medisch specialisten. Dat zal de belastingdienst aanmerken als ondergeschiktheid van het MSB en daarmee het ondernemerschap frustreren. Discussies die al 10 jaar spelen.
De NZa mist de kern van de problematiek os is een verlengstuk van de SP geworden. Alleen een bedrijfsmatige opstelling kan de oplopende kosten in een ziekenhuis beheersbaar maken. MSB’s zijn veel meer ondernemer dan de ziekenhuis directies. Voor 1980 (de specialisten ondernemers maakten de dienst uit met uitvoerende directies) lagen de kosten verhoudingsgewijs veel lager, bestonden er geen echte wachtlijsten en lag de arbeidsproductiviteit veel hoger. Vanaf dat het COTG en daarmee de overheid geleidelijk de “macht” naar zich toetrokken gaat het fout. De zorg is te bureaucratisch en de kosten lopen sindsdien disproportioneel op. Minister Borst heeft met schade en schande de lumpsum systematiek dan ook moeten verlaten. En nu ligt er weer een bekostigingsmodel dat niet anders is als een budgetsysteem (lumpsum, aanneemsom) zonder echte sturingsmogelijkheden.
En krijgen de medisch specialisten dan ook harde rechten bij benoeming van bestuurders? Het Europese RvT model faalt aan alle kanten en daarin hebben de specialisten niet of nauwelijks zeggenschap. Een ratjetoe van afgedankte politici en academici zonder ondernemersvaardigheden. Laten we dan maar beginnen met het vastleggen van een one tier board. Maar ook in 2014 heeft men dat niet aangedurfd.
De NZa moet zich niet bemoeien met de wijze van bedrijfsvoering en zich beperken tot tariefkwesties en samenhang tussen sectoren. Op een dergelijke ambtelijke bemoeial zit niemand te wachten. De voorgestelde punten zullen weer leiden tot jaren chaos en (fiscale) onzekerheid. En dat kost alleen maar geld en arbeidsproductiviteit.
Uiteindelijk zal een PxQ beleid het beste en kostentechnisch het meest aanvaardbaar zijn. Maar dat zullen de “droge” rekenaars en technocraten in Utrecht nooit begrijpen. Die denken in theoretisch modellen en waarden zonder kennis of ervaring van hoe je een bedrijf bestuurlijk maar ook bedrijfsmatig leidt. Echter, de gezondheid van burgers is te belangrijk om als speeltuin te dienen van de niet wetende(n).
Peter de Leede