NZa: zorgkantoren moeten geld als sturingsmiddel gebruiken

AppleMark

De NZa houdt toezicht op de uitvoering van de Wlz. De zorgkantoren moeten ervoor zorgen dat mensen met een Wlz-indicatie de zorg krijgen die ze nodig hebben. In 2019/2020 legde de zorgautoriteit de nadruk op de zorgplicht en de toegankelijkheid van de langdurige zorg, het sturen op kwaliteitsverbetering van verpleeghuiszorg door zorgkantoren en de rechtmatigheid van de Wlz-uitgaven en de organisatie-inrichting en beheerste bedrijfsvoering van zorgkantoren.

Dubbele vergrijzing

Op dit moment gaan veel zaken goed bij de zorgkantoren, zo stelt de NZa vast. Veruit de meeste mensen krijgen tijdig zorg. Voor de toekomst moeten de zorgkantoren echter meer doen. “De toegankelijkheid en betaalbaarheid van de langdurige zorg staan in toenemende mate onder druk”, zo schetst de NZa. “Het aantal mensen met een aanspraak op Wlz-zorg nam in 2019 met 3% toe ten opzichte van 2018. De kosten van de langdurige zorg stegen met 10%. De wachtlijsten voor de verpleeghuiszorg namen in 2019 verder toe. Zorgkantoren geven aan dat de complexiteit van de zorgvraag toeneemt, waardoor zij moeite hebben om passende plekken (vooral in de gehandicaptenzorg) te vinden. Er zijn personeelstekorten, vooral van verpleegkundigen, specialisten ouderengeneeskunde en huisartsen met voldoende expertise op het gebied van de Wlz-doelgroepen. Deze tekorten zullen in de toekomst door de dubbele vergrijzing verder toenemen.”

De NZa verwacht van de zorgkantoren dat zij op de opgaven van de nabije toekomst anticiperen. “De toenemende druk op de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de langdurige zorg in de toekomst vraagt van zorgkantoren dat zij een noodzakelijke volgende stap nemen”, zo schrijft de zorgautoriteit. “We verwachten dat zorgkantoren een sterkere regisseursrol vervullen om de noodzakelijke veranderingen in de zorg (in de regio, over domeinen heen en in zijn algemeenheid) op gang te brengen en te houden.”

Geld als sturingsinstrument

De zorgkantoren zouden ontwikkelingen in de regio moeten aansturen door de financiële middelen doelmatig in te zetten en deze als sturingsinstrument te gebruiken. “Gezien de fricties tussen zorgvraag en zorgaanbod verwachten wij meer inzet van zorgkantoren op het sturen op doelmatige zorg. Zorgkantoren moeten een meer-jarenstrategie ontwikkelen om de noodzakelijke veranderingen in het zorgaanbod op gang te brengen en te houden.”

De Zorgautoriteit ziet dat alle zorgkantoren al initiatieven hebben opgezet om te sturen op doelmatigheid. “We verwachten van zorgkantoren dat zij beter inzichtelijk maken wat de effecten van deze initiatieven zijn op de betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van zorg. Wij zien hierin nog onvoldoende vooruitgang.”

Kwaliteitsbudget

Verder moeten zorgkantoren het beschikbare kwaliteitsbudget gebruiken om te sturen op maximale kwaliteitsverbetering. “Het zorgkantoor kan het geld méér als sturingsmiddel gebruiken, om kwaliteitstekorten die zij zelf heeft gesignaleerd in de Wlz-regio’s en bij de zorgaanbieders gericht aan te pakken. Wij zien ook een belangrijke rol weggelegd voor de zorgkantoren in de reguliere zorginkoop. Zij zien als geen ander wat er nodig is in de regio’s om de toegang tot goede en betaalbare zorg te borgen.

Grenzen aan invloed

De NZa erkent dat de invloed van zorgkantoren zijn grenzen kent. De zorgkantoren zullen moeten samenwerken met andere partijen. “Zorgkantoren moeten nadrukkelijk aangeven waar de grenzen van hun invloed liggen en waar ondersteuning van andere partijen (rijksoverheid, gemeenten, verzekeraars, zorgaanbieders, toezichthouders) noodzakelijk is om knelpunten op te lossen. (..) Met het oog op de toekomst is het noodzakelijk dat partijen meer samenwerken en dat er geïnnoveerd wordt over de verschillende domeinen heen. Alle partijen hebben hierin een eigen verantwoordelijkheid. Van zorgkantoren verwachten wij dat zij meer regie nemen, meer sturend optreden en gerichter en doelmatiger inkopen. Wij roepen zorgkantoren op om proactief samenwerking te (blijven) zoeken met andere partijen in de regio.”