De sterke omzetgroei van de acht Universitair Medische Centra (UMC’s) gaat ten koste van die van andere ziekenhuizen. Dat blijkt uit onderzoek van AME Research.
Marktaandeel UMC’s stijgt
De UMC’s nemen in 2009 bijna dertig procent van alle ziekenhuisbestedingen voor hun rekening. Doordat de uitgaven van UMC’s dubbel zo snel groeien als die van alle ziekenhuizen en specialistenpraktijken, stijgt het marktaandeel van de UMC’s. Deze trend zet zich naar verwachting door in de komende jaren.
Zorguitgaven UMC’s 5,8 miljard euro
De acht UMC’s besteedden in 2008 zo’n 5,8 miljard euro aan zorguitgaven, zorgonderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Deze uitgaven stegen dat jaar met 11,1 procent ten opzichte van 2007. Ook in 2007 stegen deze uitgaven met meer dan 11 procent. Dat is meer dan het dubbele van de groei aan totale zorguitgaven die het Kabinet voor ogen had. AME Research concludeert hieruit dat de groei van de UMC’s minder goed beheersbaar blijkt en waarschijnlijk middelen onttrekt aan topklinische medische zorg en andere ziekenhuizen.
Omzetgroei UMC’s 11,1 procent
In 2007 en 2008 steeg de omzet van UMC’s met 11,1 procent per jaar, terwijl die van andere ziekenhuizen gemiddeld in 2007 en 2008 met 1,6 respectievelijk 1,4 procent stegen. Voor 2009 is de prognose voor UMC’s opnieuw een stijging van 11,1 procent ten opzichte van 2008. De andere ziekenhuizen zien in 2009 een stijging van 1,3 procent tegemoet.
Voorspelling verdere toename marktaandeel UMC’s
“Wanneer de omzet van de UMC’s in 2009 opnieuw met meer dan 10 procent toeneemt, terwijl alle kosten van de gezondheidszorg met niet meer dan 4,3 procent groeien en het bruto binnenlands product krimpt, neemt het marktaandeel van de UMC’s steeds verder toe. Daarbij hebben de grootste UMC’s de neiging om de meeste zorguitgaven naar zich toe te trekken”, aldus AME Research in haar rapport.
Uitgaven aan gezondheidszorg
In 2007 bedroegen de totale uitgaven aan gezondheidszorg 42,7 miljard euro en stegen dat jaar met 5,1procent. Van deze totale uitgaven namen in dat jaar de UMC’s ruim 12 procent voor hun rekening. Dat marktaandeel is in 2008 verder toegenomen. Alle ziekenhuizen en specialistenpraktijken behaalden in 2007 een omzet van 18,3 miljard. Het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam spant de kroon met een omzet van een kleine 932 miljoen euro in 2007 en ruim 1 miljard in 2008. De sterkste groei is zichtbaar bij het VU Medisch Centrum in Amsterdam. Deze liet in 2008 een groei van 24,8 procent zien ten opzichte van het jaar ervoor. De omzet komt hiermee op een kleine 706 miljoen.
Bedrijfsresultaat neemt af
Het bedrijfsresultaat van de UMC’s is ondanks de omzetgroei afgenomen met 7,5 procent tot 2,3 procent van de omzet. “Dat is te weinig om investeerders aan te trekken”, zegt het rapport van AME Research. Dit komt doordat de bedrijfskosten sterker stegen dan de omzet. Salarissen, sociale lasten en pensioenen stegen met 10 procent ongeveer even sterk als de omzet en veel sterker dan de landelijke lonen. De kosten van ingehuurd personeel dat niet in loondienst werkt, “exploderen” volgens het rapport.
Criteria als voor ondernemingen
AME Research heeft de UMC’s onderzocht alsof het ondernemingen zijn. Het onderzoeksbureau past voor de ziekenhuizen dezelfde criteria toe als die zij hanteert voor door winst gedreven bedrijven. Als reden hiervoor noemt AME Research reden “de toenemende introductie van marktwerking in geneeskunde en verzorging en de opkomst van de maatschappelijke onderneming die vanaf 2011 wellicht winst aan belanghebbenden mag gaan uitkeren. In de jaarverslagen van bedrijven is het gangbaar de externe kosten van de omzet te specificeren en te zien als kosten van de omzet. UMC’s doen dit niet. Dit biedt volgens het onderzoeksbureau kansen voor een betere financiële toekomst.
Focus op meer winst en rendement
De focus moet verschuiven van omzetgroei naar meer winst en rendement. De UMC’s zouden moeten streven naar een bedrijfsresultaat van tenminste 6 procent van de omzet. AME Research concludeert dat er een groter kostenbewustzijn nodig is. Een andere conclusie uit het rapport is dat de verantwoordelijkheid voor de uitgaven bij de beslisser in een proces moeten liggen. “Bestuurders moeten het voortouw nemen bij de financiële beheersing van zorguitgaven; niet de politiek.”
Eigen vermogen verhogen
Verder adviseert AME Research UMC’s te streven naar een eigen vermogen van 30 procent van het totale vermogen. Daarvoor moet bij de UMC’s ruim 724 miljoen euro extra eigen vermogen worden ingebracht. De solvabiliteit is met een gemiddelde van 17 procent ruim beneden de norm van 25 procent voor ziekenhuizen zonder overheidsgarantie op continuïteit. De marktconforme norm is 40 procent.
Brancherapport NVZ
Na de zomer komt de NVZ Nederlandse vereniging van ziekenhuizen met een brancherapport gebaseerd op onderzoek van adviesbureau SIRM (Strategies in regulated markets). De NVZ lichtte eind juli al een tipje van de sluier op toen ze reageerde op een onderzoek van Roland Berger Strategy Consultants. De omzetgroei in de curatieve zorg zou niet veel hoger zijn dan het gemiddelde van de laatste jaren. Ten opzichte van 2007 zou deze 5,6 procent zijn gestegen.
