De Nederlandse psychiaters zijn te laat in actie gekomen om de uitholling van de geestelijke gezondheidszorg voor jongeren te verhinderen. Dit zegt Elsbeth de Ruijter, bestuursvoorzitter van GGZ inGeest, in het meinummer van Skipr magazine tegen interviewer Willem Wansink.
Volgens het kabinet-Rutte II worden gemeentes per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de jeugd-ggz. De Ruijter, zelf psychiater, betreurt het dat de jeugdpsychiatrie wordt afgesplitst van de geestelijke gezondheidszorg voor ouderen. “Wij hebben onze verantwoordelijkheid niet genomen. We hadden zelf met oplossingen moeten komen in plaats van te wachten op wat anderen bedenken.”
Nieuwe concepten
Psychiaters, stelt zij, hebben hun patiënten te lang bekeken als zieken en niet als burgers met een psychiatrische aandoening die ook andere rollen hebben.” Haar alternatief? “Nieuwe concepten ontwikkelen. Het goede voorbeeld geven. Niet meer iets aanbieden dat wij tot in de puntjes hebben uitgedacht. Maar consequent samenwerken met patiënten, hun vertegenwoordigers, met huisartsen, gemeenten en zorgverzekeraars.”
Van bolwerk naar netwerk
Volgens haar waren psychiatrische instellingen monopolisten, en psychiaters te lang naar binnen gericht. “Wij zaten op grote terreinen, totaal afgescheiden van de maatschappij. De patiënten kwamen toch wel, zij hadden niets te kiezen.” Van een “bolwerk” verandert de geestelijke gezondheidszorg in een “netwerk”. De Ruijter: “Alleen dan kun je als ggz-instelling en gemeenten met elkaar in gesprek komen. Dat is nodig, want we hebben een gezamenlijk belang voor de burger met een psychiatrische aandoening.”
New public management
Volgens De Ruijter is het Angelsaksisch georiënteerde new public management op zijn retour.’ New public management is de bestuursopvatting die sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw wordt toegepast om de publieke sector doeltreffender te laten werken. “Dat heeft veel opgeleverd, want in de zorg was plan, do, check, act onbekend. Maar het is doorgeschoten. Omdat deze filosofie ervan uitgaat dat professionals niet te vertrouwen zijn. Daardoor is controle en beheersing veel te belangrijk geworden.”
Vertrouwen
Het klassieke Rijnlandse model, gebaseerd op respect en intensief overleg, heeft haar voorkeur. De Ruijter: “Wantrouwen is de verkeerde benadering. De overgrote meerderheid van het personeel wordt gedreven het goede te doen. Als we hele systemen optuigen voor de paar mensen waar dit niet voor geldt, dan wordt de meerderheid daar de dupe van.” Het kan beter, maar hoe? “Organiseer op basis van vertrouwen.”
Lees meer in Skipr magazine 5, mei 2014. Bestel een proefnummer of abonneer u op Skipr magazine.
