Rijk komt geld tekort voor uitbreiding opleidingsplaatsen voor de zorg

Het Capaciteitsorgaan brengt sinds 1999 adviezen uit over de instroom in de opleidingen tot zorgberoepen. Als de overheid deze adviezen opvolgt moeten in Nederland door de jaren heen vraag en aanbod in de zorg in balans zijn, is het idee. De zorgvraag zal de komende jaren blijven stijgen door vergrijzing, complexere zorgvragen en langer thuiswonende ouderen. Voor veel zorgberoepen moeten daarom meer mensen worden opgeleid. De opleidingen worden langs verschillende wegen gefinancierd, hetzij via beschikbaarheidsbijdragen die worden bekostigd met premiegeld, hetzij via de ministeries van VWS en OCW.

Tandheelkunde

Uit het schrijven van de ministers blijkt een aantal opvallende keuzes, ook van het Capaciteitsorgaan, voor de komende jaren. Zo komt het orgaan terug van een advies om de instroom van geneeskundestudenten te verlagen met 200. De komende jaren blijven er dus evenveel geneeskundestudenten instromen. Dat heeft gevolgen voor het advies voor de opleiding tandheelkunde. Het Capaciteitsorgaan adviseert de instroom daarin met 100 studenten te verhogen van 259 naar 359, maar omdat de verlaging van geneeskundeplaatsen niet doorgaat, is daar geen geld voor.

“De komende periode wordt bezien of, en zo ja op welke wijze, in de toekomst beter gevolg kan worden gegeven aan het advies van het Capaciteitsorgaan”, schrijven de ministers. “Het is aan een volgend kabinet om keuzes te maken over de uitbreiding van het aantal opleidingsplaatsen tandheelkunde en de structurele financiering van deze relatief dure opleidingen.”

Medisch specialisten

Verder lijkt ook de verhoging van de instroom van medisch specialisten te stuiten op een budgettaire hobbel. Het Capaciteitsorgaan adviseerde fors meer specialisten op te leiden, omdat zowel oudere als jongere specialisten minder uren zijn gaan werken.  “Vanwege deze substantiële verhoging is het evenwel niet inpasbaar binnen de beschikbare budgettaire ruimte om het voorkeursadvies te volgen”, schrijven de ministers.

Het aantal opleidingsplaatsen voor specialisten blijft daarom in 2022 constant ten opzichte van 2021 conform het minimumadvies van het Capaciteitsorgaan. Wel staat in dat minimumadvies een verhoging van het aantal opleidingsplaatsen voor psychiatrie met vijf plaatsen opgenomen. “Bij de voorjaarsbesluitvorming in 2021 wordt bezien of het mogelijk is aanvullende dekking te vinden om voor 2022 extra opleidingsplaatsen voor medisch specialisten beschikbaar te stellen, zodat het voorkeursadvies van het Capaciteitsorgaan opgevolgd kan worden”, is te lezen in het gezamenlijke schrijven van de bewindsvrouwen van VWS en OCW.

PA en VS

Onder de studies waar geen geld voor is, zitten tenslotte ook de masteropleidingen tot Physician Assistent en Verpleegkundig Specialist. Van de PA en VS wordt veel verwacht als het gaat over taakherschikking in de zorg. De hoger opgeleide verpleegkundigen zouden taken uit handen van medisch specialisten kunnen nemen. Dat zou de zorg toegankelijk houden en de kosten kunnen beperken. Het Capaciteitsorgaan adviseert daarom een verhoging van het aantal opleidingsplaatsen voor deze relatief nieuwe beroepen.  Echter, zo schrijven Van Ark en Van Engelshoven, “voor de geadviseerde verhoging van de instroom bij de VS en de PA zijn op dit moment geen middelen beschikbaar op de begrotingen van OCW en VWS. Ook voor deze opleidingen zal de komende periode worden bezien of, en zo ja op welke wijze, in de toekomst beter gevolg kan worden gegeven aan het advies van het Capaciteitsorgaan, waarbij het aan een volgend kabinet is om keuzes te maken over uitbreiding van het aantal opleidingsplaatsen VS en PA.”