De visie volgt op het regiobeeld Twente, een analyse van de demografische ontwikkeling en veranderende zorgbehoefte in de regio. Zo neemt het aantal inwoners met dementie naar verwachting met 39 procent toe. Ook andere chronische ziekten, zoals artrose en hart- en vaatziekten, komen vaker voor.
Vergrijzing
Evenals de rest van Nederland staat Twente de komende jaren een sterke vergrijzing te wachten. Tegelijkertijd neemt het aantal zorgverleners in Twente af met naar verwachting 4 procent, dat zijn ongeveer tweeduizend zorgmedewerkers. Het aantal mensen dat in de toekomst mantelzorg kan verlenen, daalt met 30 procent.
Van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag
De visie legt de nadruk op verdergaande samenwerking tussen burgers, zorgaanbieders, verzekeraars, zorgkantoor en gemeenten. Die samenwerking moet leiden tot een noodzakelijke verschuiving van focus op ziekte en zorg, naar gezondheid en gedrag. Partijen gaan op zoek naar nieuwe manieren om zelfredzaamheid vorm te geven door hulp en zorg dichtbij beschikbaar te maken.
Schuldenproblematiek
Zo is er extra aandacht voor kwetsbare personen met een gezondheidsrisico, zoals overgewicht, chronische aandoeningen, psychosociale problematiek, verslaving of schuldenproblematiek. Voor deze doelgroepen biedt de visie concrete maatregelen. Samantha Dinsbach, directeur Publieke Gezondheid: “We willen schuldenproblematiek voorkomen. 37 schuldeisers van vaste lasten, waar onder woningstichtingen, energieleveranciers, Menzis en gemeenten, melden wanneer er betalingsachterstanden ontstaan, zodat de gemeente er actief op af kan. Zo voorkomen we dat mensen verder in de problemen komen en zorgen we ervoor dat zij de juiste hulp krijgen. Want schulden zorgen vaak voor grote zorgen en een slechtere gezondheid.”
Leefstijl en leefomgeving
Voor kwetsbare inwoners komen er meer mogelijkheden om mee te doen aan leefstijlinterventies. Voorbeelden zijn: de Gecombineerde Leefstijl Interventie, de Nationale Diabetes Challenge, Changing Health, valpreventie, het programma Jongeren Op Gezond Gewicht maar ook technologie ondersteunende leefstijlinterventies. Hilde Dijstelbloem, voorzitter raad van bestuur Ziekenhuis Groep Twente: “Technologie kan ons ondersteunen om vitaal te blijven en onze leefstijl te veranderen. Diverse pilots laten zien dat we daarmee de kwaliteit van leven en zorg verbeteren. We gaan regionaal een gezamenlijk zorgaanbod organiseren dat aansluit bij de wensen en behoeften van de Twentenaar.”
Zorgcoördinatie acute zorg
Ook het beschikbaar houden van spoedzorg in de regio is een zaak van gezamenlijke coördinatie. Piet Huizinga, bestuurder Ambulance Oost: “Huisartsenspoedzorg, acute wijkverpleegkundige zorg, acute ggz en ambulancezorg stemmen met elkaar binnenkomende spoedzorgvragen af. Ze maken daarbij gebruik van elkaars expertise en overleggen welke vervolgactie de meest passende is. De ambitie is om elke acute zorgvraag op het juiste moment, op de juiste plek met de juiste zorgverlener te beantwoorden. Hierdoor wordt de kwaliteit van zorg voor de inwoners van de regio vergroot en worden de beschikbare middelen, mensen en budgetten efficiënter ingezet.”
Heupfractuur
Sophia de Rooij, voorzitter raad van bestuur van Medisch Spectrum Twente: “Voor kwetsbare oudere patiënten met een heupfractuur gaan we als zorgorganisaties nauwer samenwerken. We merken dat hier winst te behalen is, omdat deze groep erg gebaat is bij een multidisciplinaire behandeling, in het ziekenhuis maar ook in het vervolgtraject. Daarbij gaan we de behandeling meer richten op leefstijl, zodat deze patiënten eerder herstellen en vitaler blijven.”
Menzis
Menzis is de grootste zorgverzekeraar in Twente. Manager zorg Wilja Strating: “Innovatie in de zorg is echt nodig. Een mooi voorbeeld is dat we gezamenlijk de wachtlijsten in de ggz gaan aanpakken. Daar horen ook de achterliggende oorzaken bij, zoals de arbeidsmarkt voor bijvoorbeeld psychologen. En het matigen van de instroom, door meer op mentale veerkracht in te zetten.”
Twente heeft eerst een Regio-beeld opgesteld waarin een overzicht wordt gegeven van de ontwikkelingen van de zorgvraag in de komende 10 jaar. De regiovisie ‘Twente Beter’ is daarop een lovenswaardig vervolg. Kern is een transitieproces en cultuuromslag dat moet leiden tot meer samenwerking, verschuiven van focus van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag, zelfredzaamheid, hulp en zorg dicht bij huis en verbetering van mentale en fysieke weerbaarheid en veerkracht.
Om het concreet te maken richt de regiovisie zich op kwetsbare burgers, chronisch zieken, kwetsbare ouderen, ouderen met acute zorgvraag en tot slot psychisch kwetsbaren. Per categorie worden voorstellen gedaan en dat is goed. Succesvolle uitvoering van de regiovisie zal wel voor een belangrijk deel afhangen van (integrale)financiering. Een soort ‘regio-budget’. Binnen dit budget kan dan ‘geschoven’ worden in overeenstemming met de regiovisie en wensen. Deze regiobudgetten ontbreken op dit moment. Dat lijkt mij een belangrijke hinderpaal voor succes. De meeste instellingen worden via productie en landelijke tarieven gefinancierd. Financiering loopt dus per instelling. Dat belemmert de samenwerking en gezamenlijkheid. Bijkomende kwestie is dat de landelijke financiering van de zorg al op dit moment financieel zeer problematisch is en dat met verschuiving naar regionale aanpak dit probleem waarschijnlijk in de regio zal belanden. Prima dat burgers zelf per regio mogen bepalen hoe de zorg eruit moet zien, maar betekent dit ook dat de kosten regionaal moeten worden opgebracht? Zoals gezegd is het initiatief van een regiovisie lovenswaardig. Er zal nog wel het nodige moeten gebeuren om plannen en financiering parallel te laten lopen. Anders gaat het niet lukken vrees ik. Een visie op de financiering van plannen verdient denk ik een plek in een regiovisie. Immers, geen geld geen uitvoering. En de burger kijkt uiteindelijk naar de uitvoering van een (regio)visie.
Jan Willem Thissen