Ziekenhuizen hebben bij de introductie van operatierobots onvoldoende zorgvuldig gehandeld. Relevante technici en deskundigen op het gebied van reiniging, desinfectie en sterilisatie werden niet of te laat bij de aanschaf betrokken. Dit constateert de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) op basis van onderzoek onder acht academische en algemene ziekenhuizen.
Niet zorgvuldig
Directe aanleiding voor het onderzoek waren signalen uit enkele ziekenhuizen dat robotchirurgie niet zorgvuldig was geïntroduceerd. Robotchirurgie is een nieuwe vorm van minimale invasieve chirurgie die minder belastend is voor de patiënt. Een goede reiniging en sterilisatie is van belang om complicaties te voorkomen. Door het niet tijdig betrekken van relevante technici en deskundigen bleken essentiële investeringen voor het reinigen, desinfecteren, steriliseren en controleren van het instrumentarium niet gelijktijdig met de aankoop van de robot te zijn gedaan.
Onvoldoende informatie
Ook ontbrak het de technici aan voldoende informatie om goed onderhoud te kunnen uitvoeren. Geen van de onderzochte ziekenhuizen beschikte over een programma van eisen voorafgaand aan de aanschaf van de operatierobot. Hierdoor was vooraf niet duidelijk hoe een operatierobot veilig en verantwoord geïntroduceerd kan worden. De inspectie ziet een helder programma van eisen met daarin de tijdige inbreng van alle relevante deskundigheid als noodzakelijke voorwaarde voor verantwoorde zorg.
Geen risicoanalyse
Ondersteunende professionals bleken bovendien niet tijdig te zijn getraind, infrastructurele voorzieningen waren niet op tijd gerealiseerd en het ontbrak aan een risicoanalyse rond de elektrische veiligheid in de operatiekamer. Hoewel de meeste ziekenhuizen wel informatie verzamelen over complicaties en het aantal verrichte operaties, ontbreekt het in veel gevallen nog aan een bruikbare methode om deze informatie te evalueren. Dit staat eventueel benodigde verbetertrajecten in de weg.
Richtlijnen
Naar aanleiding van het onderzoek stuurden alle onderzochte ziekenhuizen een plan van aanpak aan de inspectie en zijn verbetertrajecten opgestart. In de toekomst dienen raden van bestuur van ziekenhuizen zich bij de aanschaf van operatierobots te houden aan de geldende richtlijnen. Dit betekent onder meer dat zij een de aanschaf multidisciplinair moeten onderbouwen, uitgewerkt in een programma van eisen. Ook moeten processen van reiniging, desinfectie en sterilisatie permanent volgens meetbare criteria worden gecontroleerd.
Surveillance
Ook moet de vakbekwaamheid van operateurs aan de hand van vaste criteria worden geëvalueerd en moeten complicaties geregistreerd worden. De inspectie zal hier toezicht op houden en zo nodig handhavend optreden. In het uiterste geval kan dit betekenen dat de minimale invasieve ingrepen in een ziekenhuis tijdelijk worden opgeschort. De inspectie beveelt betrokken veldpartijen daarnaast aan een systeem voor surveillance opzetten om de kwaliteit en patiëntveiligheid te verbeteren en te borgen.
