In de zorg is vorig jaar voor zeker twintig miljoen euro aan afkoopsommen en vertrekpremies aan bestuurders betaald. Dat constateert de vereniging van bestuurders in de zorg NVZD in het maartnummer van Skipr dat deze week verschijnt.
Ontslaggolf spoelt ervaring weg
Uit de inventarisatie blijkt dat vorig jaar tenminste tachtig zorgbestuurders zijn ontslagen. In 2007 waren dit er nog slechts ruim dertig. De werkelijke aantallen liggen nog hoger, omdat niet iedere bestuurder ontslag meldt bij de NVZD. Volgens de NVZD had de helft van deze ontslagen voorkomen kunnen worden, door ondermeer mediation, bemiddeling of coaching. “In de Nederlandse zorg zijn we ontzettend slecht in conflictbemiddeling en dat levert veel onnodige ontslagen op”, stelt NVZD-directeur Jan Aghina in Skipr. Door de ontslaggolf raakt de zorg volgens hem onnodig kennis en kunde kwijt. “In één jaar tijd is negen procent van de bestuurlijke ervaring in de zorg weggegooid.”
De ontslagregelingen kunnen ook als een vorm van kapitaalvernietiging worden gezien. Afgezet tegen de totale loonsom voor zorgbestuurders van 150 miljoen euro zijn de vertrekregelingen goed voor een onvoorziene stijging van ruim 13 procent.
Fusies
De belangrijkste oorzaak van de ontslaggolf is de sterk veranderende zorgwereld. Aghina: “Veel externe ontwikkelingen als de WMO, voortschrijdende marktwerking en concurrentie hebben de zorg tot op het bot geraakt. Meer regelgeving, andere financieringsstructuren en fusies zorgen voor verdere instabiliteit. Op dit moment is het voor alle partijen lastig om van tevoren risico’s in te schatten. Bij verkeerde inschattingen heeft dat vaak direct fatale gevolgen voor de bestuurder.”
Geen dossiervorming
Wat verder opvalt is dat bij vrijwel alle ontslagen de reden van vertrek niet is bekend gemaakt. De vuile was wordt binnen gehouden. “Sterker nog”, zegt Aghina. “Vaak is er helemaal geen vuile was. In 99 procent van de gevallen is er geen dossier opgebouwd met feitelijke misstappen. Om uiteenlopende redenen is de maat ineens vol en moet iemand opstappen. Het gaat bijna nooit om inhoudelijke redenen, maar veelal om verschil van inzicht met de medische staf of de ondernemingsraad. Met andere woorden: het klikt niet. Soms wordt er door een Raad van Toezicht gewoon gewacht op een moment waarop de bestuurder eruit gezet kan worden.”
Juridische zwijgplicht
Aghina verbaast zich erover dat er nauwelijks inhoudelijk over vertrekkende bestuurders wordt gesproken. “In algemene bewoordingen uiteraard wel, maar nooit over de essentie of de oorzaak van zo’n ontslag. De mores is nog altijd dat je na je ontslag je mond stijf dichthoudt. Dat wordt niet alleen juridisch vastgelegd, maar het is ook not done. Wie zijn verhaal op straat gooit, hoeft niet te denken dat hij daarna nog aan de slag kan in de zorg.”
