Vijftien ziekenhuizen –oftewel 22 procent- scoren financieel een onvoldoende. Het risico op faillissementen duurt daarmee onverminderd voort. Dit constateert accountantsbureau BDO in de jaarlijkse Benchmark Ziekenhuizen.
Volgens BDO is er een flinke kloof ontstaan tussen financieel gezonde en financieel ongezonde ziekenhuizen. Met name kleinere ziekenhuizen bevinden zich vaker in een benarde positie.
Over het geheel genomen staan Nederlandse ziekenhuizen er financieel goed voor. Het gezamenlijke resultaat was weliswaar 19 procent lager dan in 2013, maar komt nog altijd uit op 308 miljoen euro, zo constateert BDO in de Benchmark Ziekenhuizen. Daardoor is het totale eigen vermogen van de ziekenhuizen gestegen tot 3,2 miljard euro. Ook de stresstest van BDO levert goede scores op, met een 7,3 als gemiddeld rapportcijfer.
Opvallend is dat met name kleine ziekenhuizen aanmerkelijk slechter scoren: zij leverden 56 procent van hun resultaat in ten opzichte van 2013. Daarnaast zijn er meer kleinere ziekenhuizen te vinden in de laagste regionen van de rangschikking: 53 procent van de ziekenhuizen met een onvoldoende zijn kleine ziekenhuizen. In 2013 was dit nog 43 procent.
Geen toekomst
“Het lijkt een kwestie van tijd dat ziekenhuizen die nu in de gevarenzone zitten, failliet gaan”, stelt Chris van den Haak, partner en onderzoeker bij de BDO Branchegroep Zorg. “Als zij de aanhoudende onvoldoende financiële prestaties niet snel weten om te buigen, dan lijkt er geen toekomst voor hen.”
Het risico wordt versterkt doordat het nog steeds niet duidelijk is of de overheid het macrobeheersingsinstrument (mbi) gaat inzetten om overheidsuitgaven te maximeren. Als de overheid deze maatregel inzet, dan kan dit in 2016 tot flinke naheffingen leiden. BDO verwacht dat een aantal ziekenhuizen deze naheffingen niet kan dragen.
Overleven
Ziekenhuizen in zwaar weer dienen volgens Van den Haak regie te nemen en niet af te wachten tot banken of zorgverzekeraars het overnemen. “Het maken van duidelijkere portfoliokeuzes is van belang. Maar ook het onderzoeken van samenwerkingsmogelijkheden op het gebied van zogenoemde eerstelijnszorg of op het gebied van innovatie, of het onderzoeken van fusiemogelijkheden zijn opties om het tij te keren. Ook kan worden besloten om investeringen in bouwprojecten uit te stellen of af te blazen,” aldus Van den Haak.
Fusies tussen kleinere (financieel ongezonde) en grotere (financieel gezonde) ziekenhuizen zijn de afgelopen jaren vaak een voor de hand liggende oplossing gebleken. “Daarbij is het wel zaak om niet-rendabele onderdelen goed tegen het licht te houden,” reageert Frank van der Lee, partner bij BDO en betrokken bij het onderzoek. “Het is natuurlijk niet zo dat de financiële problemen van het betreffende onderdeel automatisch voorbij zijn, enkel door te gaan fuseren. Fusies leiden ook tot kosten en investeringen die terugverdiend moeten worden.”
Zorg in de regio
In een reactie op de BDO-benchmark hamert vakbond FNV Zorg & Welzijn op nauwere samenwerking tussen ziekenhuizen. “Als ziekenhuizen in één regio meer met elkaar gaan samenwerken, kunnen de kleine ziekenhuizen in de regio blijven bestaan”, zegt bestuurder Elise Merlijn. “Het is van groot belang dat de kleine streekziekenhuizen blijven bestaan.Patiënten hoeven minder ver te reizen en blijven verzekerd van optimale zorg. De kleine ziekenhuizen moeten daarbij keuzes maken in de zorg die zij nog blijven bieden en daarin blijven investeren. Dat geldt ook voor het personeel. Als specialisten zich naar de grote en universitaire ziekenhuizen verplaatsen, verhuist het personeel mee met die zorgvraag.”