Uit het onderzoek ‘ggz uit de knel’ van Trimbos blijkt dat tussen 2009 en 2021 het ggz-budget groeide met 11 procent, terwijl het aantal mensen dat psychische stoornissen ontwikkelde in dezelfde periode met 53 procent steeg.
En-én-én
Tussen 2012 en 2017 was er een periode met reële daling van het ggz-budget en krimp van de personeelsformatie. De onderzoekers denken dat er meer nodig is dan wat is afgesproken in het integraal zorgakkoord om de wachttijden te doen afnemen. Nu al wachten 80.000 mensen op hulp en het capaciteitstekort is structureel. Uit het onderzoek: ‘Wij achten het waarschijnlijker dat geslaagde hervormingen uiteindelijk leiden tot een ongeveer even grote ggz qua aantallen cliënten en kosten, dan tot een fundamenteel grotere of kleinere ggz dan de huidige. Het gaat nu om én-én-én: vernieuwing binnen de ggz én buiten de ggz én de stimulering van de onderlinge samenhang daartussen.’
Prestatiedruk
De Nederlandse ggz onderschrijft dit. Voorzitter Ruth Peetoom: “De oorzaken voor de stijging van mentale problemen moeten we vooral ook zoeken in de ontwikkelingen in de samenleving. De samenleving is voor veel mensen door toenemende individualisering en prestatiedruk heel ingewikkeld geworden. Het leven is niet altijd gemakkelijk, maar de oplossing hiervoor ligt niet altijd bij de gezondheidszorg. We zullen meer moeten gaan inzetten op de veerkracht van mensen. En dat zullen we met veel meer partijen moeten doen én in samenhang,” benadrukt Peetoom.
Andere partijen aan zet
Peetoom vindt dat ook partijen in de schuldhulpverlening, werk en inkomen, onderwijs en huisvesting aan zet zijn. Daarnaast kan door vroeg signaleren van mentale problematiek en door een laagdrempelige, integrale aanpak op al deze domeinen verergering van klachten worden voorkomen. “We zijn al een poos bezig met een brede vernieuwingsslag binnen onze eigen sector, maar ook samen met andere partijen, zoals bijvoorbeeld gemeenten en woningbouwverenigingen.”
Binnenkort is er in de tweede Kamer een rondetafelgesprek over de stijging van het aantal mensen met een psychische stoornis.
Als er iemand dacht dat met het IZA de all in oplossing was bedacht voor het verkrijgen van grip op het gehele veld van de gezondheids- en welzijnszorg zal het neem ik aan zo langzamerhand duidelijk worden dat het IZA het zoveelste voorbeeld is van een ondoordachte theoretische aanpak. Nu uit de verf komt dat integraal niet echt integraal is en gedacht wordt aan een soort superintegraal bestuurlijk en organisatorisch stelsel doemt het beeld op van de falende voorbeelden van de molochondernemingen in het bedrijfsleven. Ze bleken onbestuurbaar!
Het zal in de gezondheids- en welzijnszorg niet anders gaan. Immers, het ideale plaatje berust op de pijlers: bekwame overheid (kabinet en ambtelijk apparaat), zich verantwoordelijk gedragende Kamers en politieke partijen, aanbodpartijen die maatschappelijk verantwoord acteren en burgers/consumenten/cliënten/patiënten zie als vragende partij zich ingetogen gedragen. Alleen dan ontwikkelt de verhouding kwaliteit/kosten zich optimaal. En wie de media en de uitingen van de overheid en andere stakeholders volgt, ziet dat in geen enkel geval de pijlers tegemoet komen aan het vereiste niveau.
Laten we ons dus maar toespitsen op het ondersteunen van hetgeen in het veld al als goede voorbeelden van verbetering zichtbaar is. Ook minister Kuipers zal moeten wennen aan het verschil tussen de functie Vz. RvB Erasmus en die van minister VWS. De maakbaarheid die hij voor ogen heeft (had?) is illusoir.
Hans Hof (o.a. ervaring sinds 1982 met bestuurlijke functies in de eerstelijns farmaceutische sector resp. als adviseur bij de ontwikkeling van gezondheidscentra).