V&VN-voorzitter Bianca Buurman heeft het over “een recept voor ongelukken.” Als er iets misgaat, ligt de verantwoordelijkheid vaak volledig bij de individuele zorgprofessional. “Is dat eerlijk? Nee”, aldus Buurman. “Daarom moet het tuchtrecht op de schop.”
Volgens Buurman voelen veel verpleegkundigen zich vogelvrij. “Er moet een eerlijker systeem komen waarbij zij niet alleen verantwoordelijk worden gehouden, maar ook worden beschermd en ondersteund.” Het aanpassen van het tuchtrecht is één van de oplossingen die V&VN aandraagt naar aanleiding van het vandaag verschenen rapport van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG) over morele dilemma’s door personeelstekort.
Leren
Het huidige tuchtrecht richt zich op de individuele BIG-geregistreerde zorgverlener, terwijl zorg teamwerk is. Buurman pleit voor een systeem dat inzet op leren in plaats van straffen. “De verantwoordelijkheid voor een goed team met goed opgeleide professionals ligt bij de zorginstelling. Als er iets misgaat, moet daar de klacht eerst worden neergelegd. Kom je er niet uit, dan volgt pas het tuchtrecht. Voor zware zaken zoals seksueel grensoverschrijdend gedrag, drank- of drugsmisbruik of diefstal moet uiteraard direct een tuchtprocedure starten.”
Patiënten moeten altijd een klacht kunnen indienen, zeker bij roekeloos gedrag”, benadrukt Buurman. “Maar klachten die in eerste instantie bij de organisatie thuishoren mogen niet direct op het bord van de individuele verpleegkundige komen. Voor patiënten moet de procedure onafhankelijk en toegankelijk blijven.”
Herstelgerichte aanpak
V&VN wil onderzoek naar een alternatief voor het huidige tuchtrecht: een herstelgerichte aanpak. Daarbij staat het herstellen van materiële en emotionele schade centraal. Zo’n procedure kan volgens de vereniging zowel cliënten als zorgprofessionals meer recht doen.
Invloed
Naast bescherming van zorgprofessionals ziet V&VN twee andere cruciale punten. Ten eerste: investeren in instroom en behoud. “Maak zorgopleidingen goedkoper en aantrekkelijker, betaal eerlijke stagevergoedingen en dicht de loonkloof met andere sectoren”, zegt Buurman. Uit recente peilingen blijkt dat leden investeren in het vak het allerbelangrijkst vinden. Ten tweede: geef zorgprofessionals invloed. “Als raden van bestuur zorgen voor zeggenschap op de werkvloer, leidt dat tot meer werkplezier, minder morele stress en minder uitstroom.”
Het eerlijke verhaal
Volgens Buurman moet ook de politiek het eerlijke verhaal gaan vertellen: “De krapte in de zorg is blijvend. De hele samenleving moet daarmee leren omgaan. Door het gebrek aan personeel zullen keuzes gemaakt moeten worden: welke zorg verlenen verpleegkundigen en verzorgenden, en welke taken kunnen niet-zorgprofessionals doen? Betrek inwoners bij die keuzes, zodat iedereen begrijpt waarom ze nodig zijn.”
Op 26 november houdt Bianca Buurman in de Els Borst Lezing. Daarin zal ze ingaan op het CEG-rapport.
