Met de herontwikkeling van twee van de drie beddentorens van de locatie Zuidoost schept Amsterdam UMC een belangrijke voorwaarde voor de verdere verdeling van zorg tussen fusiepartners AMC en VUmc. De gerenoveerde verpleegafdeling krijgt 334 bedden. Daarnaast voorzien de plannen in een Neonatale Intensive Care Unit (NICU) met 36 plaatsen en een Coronary Care Unit (CCU) met 20 plaatsen.
“De herontwikkeling is echt een stap in het samengaan van de twee locaties”, stelt Emile Spek, Directeur Huisvesting Amsterdam UMC, locatie AMC. “Met de verbouwing brengen we het huis op orde om de schuifbeweging tussen beide locaties voor de komende jaren goed te kunnen faciliteren.”
“De Neonatale Intensive Care Unit (NICU) bijvoorbeeld is groter geworden dan in de oorspronkelijke plannen”, zegt Rutger Kriek, Programmamanager herontwikkeling beddentorens. “De volledige lateralisatie van vrouw-kindcentrum is inmiddels in gang gezet. Ook de nieuwe CCU wordt om die reden groter. Met de herontwikkeling faciliteren we een goede ontvangst van de uitwisseling van zorg over de Amstel heen.”
Ook de ondersteunende processen krijgen ziekenhuisbreed een prikkel dankzij de herontwikkeling. “Er komt een volledig nieuw IT-netwerk in de beddentorens, dat over hele AMC wordt uitgerold”, aldus Kriek. “Met herontwikkeling worden er keuzes gemaakt die ook voor de rest van de organisatie richtinggevend zijn. Zo’n project is daar een katalysator in.”
Toekomst
De renovatie van de beddentorens – de grootste ingreep sinds de oplevering van het AMC in 1983- is met de recente opening van de Europese aanbesteding formeel van start gegaan. De aanpak van de verpleegtorens moet er voor zorgen dat patiënten van het Amsterdam UMC de komende decennia optimale zorg krijgen. Om die reden hebben ook nieuwe concepten op gebied van voeding, logistiek en ICT een plek gekregen in de plannen. Daarnaast speelt duurzaamheid een belangrijke rol. Zo worden grote delen van de gevel gerenoveerd om het binnenklimaat te verbeteren en het energieverbruik fors te reduceren.
Ruimte
Gelet op de omvang van de operatie en het belang voor de toekomst van het gehele ziekenhuis, geeft Spek de voorkeur aan de term ‘herontwikkeling’ boven ‘renovatie’. “Dat lijkt een semantische discussie, maar in plaats van alleen maar te vernieuwen zijn we tegen het licht gaan houden wat we écht nodig hebben voor de komende jaren. Dat gaf ruimte om breed na te denken over hoe er gebouwd moet worden, waarbij naast zorg en logistiek ook ICT, voeding, medicatie en duurzaamheid zijn meegenomen.”
Draagvlak
Die integrale benadering weerspiegelt zich ook in proces rond de planontwikkeling. “Vaak zie je bij een renovatie losse werkgroepjes ontstaan die allemaal gaan bedenken wat ze willen hebben”, legt Kriek uit. “Hier hebben we één grote concept-groep waarin iedereen vertegenwoordigd is, van verpleging en artsen tot logistiek, schoonmaak en ICT.”
“We hebben veel aandacht besteed om er voor te zorgen dat het niet project van alleen de afdeling bouwkunde is, maar dat het ieders project is”, zegt Spek. “Naast de directe betrokkenen op de locatie AMC zijn er nog zo’n zevenduizend andere collega’s. Die hebben we in alle fases van de besluitvorming meegenomen door exposities en collegezaal-bijeenkomsten, zodat mensen niet alleen maar in het personeelsblad over de plannen konden lezen.”
Vanzelfsprekend ontbrak ook de patiënt niet in dit traject. “We hebben intensief overleg gehad met cliëntenraad”, zegt Kriek. “Daarbij ging het vooral om de vraag of wat we ontwikkeld hadden nog past bij wat de patiënt wil. Eén van de dingen die patiënt echt wil is invloed op zijn omgeving. Daarom hebben we gekeken hoe de patiënt straks voorzieningen als temperatuur en licht kan bedienen met behulp van ICT.”
Compromisloos
Bij de komende vernieuwingsslag zijn de bouwers gebonden aan de fysieke begrenzingen van het huidige pand, maar volgens Spek hoeft dit geen nadeel te zijn. “Het AMC is compromisloos gebouwd. Het bijzondere is dat het als eerste UMC is gebouwd met zorg, research en onderwijs bij elkaar. Daardoor heeft het gebouw veel basale kwaliteit in de stevigheid van de constructie, in de overmaat van ruimtes en in de technische tussenvloeren. Het gebouw zelf maakt juist veel mogelijk, want veranderbaarheid in de tijd is van meet af aan een belangrijk gegeven geweest.”
Vastgoedmarkt
Hoe lenig het gebouw in de praktijk is, zal moeten blijken. Veranderlijkheid is er in ieder geval zeker op een ander front; niets zo veranderlijk als de vastgoedmarkt. Waar het AMC de eerste plannen voor herontwikkeling maakte ten tijde van een vastgoedmarkt in crisis, is die inmiddels omgeslagen oververhitte hausse. “We zaten toen inderdaad in een andere conjunctuur”, erkent Spek. “Daarom hebben we de afgelopen tijd heel goed gekeken naar hoe de markt in elkaar zit. We hebben een marktconsultatie gehouden om te kijken hoe we onze vraag en het aanbod vanuit de markt zo dicht mogelijk bij elkaar konden brengen. Zo zijn we uitgekomen op het model van de concurrentiegerichte dialoog, waarin we partijen expliciet vragen naar risico’s en optimalisatie.”
“De markt is gespannen wanneer je een bouwer zoekt, dus daarom besteedt het AMC zoveel tijd aan de projectvoorbereiding”, stelt Kriek. “We gaan met realistische getallen de markt op.” Wat meer is: “Deze plannen passen volledig in het bestaande financiële kader voor de huisvesting, voorzien en gedekt.”
In het kader van de aanbesteding hebben kandidaten tot 20 juli gelegenheid om hun belangstelling kenbaar te maken. In september kiest Amsterdam UMC drie partijen voor de fase van de concurrentiegerichte dialoog. De bouw zal naar verwachting in het derde kwartaal van 2019 van start gaan. De volledige afronding ervan wordt verwacht in 2023.