Er komt in de zorg veel goeds uit het buitenland en van ‘over de plas’. Toch zijn er ook voorbeelden te over van situaties die we in Nederland beter geregeld hebben.
Ik neem u mee naar een aflevering van The Sopranos, een schitterende serie over de ondergang van een maffiabaas en zijn familie in New Jersey. Tony Soprano ligt in het ziekenhuis. Hij is neergeschoten door zijn eigen, zwaar dementerende oom, uncle Junio en overleeft ternauwernood.
Als hij weer bij bewustzijn is, komen er vele bezoekers, artsen en verpleegkundigen langs. Op een dag komt er een jonge, blonde vrouw in een witte jas naast zijn bed zitten. Tony reageert verheugd (‘Where have you been hiding?’) maar zijn blijdschap is van korte duur. De vrouw is geen verpleegkundige, maar een medewerkster van zijn verzekeringsmaatschappij. Ze komt eens kijken of het niet tijd wordt om Tony te ontslaan.
Daar voelt hij niets voor en hij vraagt haar of ze soms denkt dat hij zonder reden in dat nare ziekenhuis verblijft. Waarop ze hem vertelt dat hij blij mag zijn dat hij in dit ziekenhuis ligt, als de ambulancemedewerkers zijn verzekeringspasje niet gevonden hadden, was hij naar een veel slechter state hospital vervoerd. Tony ontsteekt in woede: ze hebben terwijl hij in levensgevaar verkeerde een wallet autopsie uitgevoerd. Hij mist ook ineens 2.000 dollar. Er volgen vele scenes waarbij de medewerkster precies keurt wat Tony eet en uitvoert. Het doel is duidelijk: zo snel mogelijk weg uit het dure ziekenhuis.
Ondenkbaar
Gelukkig is in Nederland de acute zorg in elk ziekenhuis verzekerd. Ook het beeld van de verzekeraar die de verzekerde tot in de spreekkamer of de verpleegafdeling volgt, is hier ondenkbaar. En toch gaat er iets veranderen: zorgverzekeraars kopen steeds meer selectief in en bieden polissen met sterk wisselende voorwaarden.
Hierdoor wordt het bij electieve (planbare) zorg belangrijk dat patiënten goed checken waarvoor ze verzekerd zijn. Voor een wallet autopsie in de ambulance hoeven we in Nederland niet te vrezen, maar goed informeren over de voorwaarden van de ziektekostenpolis en nagaan of de planbare zorg verzekerd is bij het ziekenhuis naar keuze, zijn al realiteit. Zeker als het wetsvoorstel om artikel 13 over de vrije artsenkeuze aan te passen definitief is aangenomen.
Voorlichten
De eerste signalen van patiënten die niet alleen zorg maar ook een hele hoge rekening ontvingen omdat ze naar een ziekenhuis gingen waarvoor hun polis niet dekkend was, zijn al binnen. De rekening kan in de duizenden euro’s lopen, bedragen die veel Nederlanders niet op hun rekening hebben staan. Naast het inzage geven in de polisvoorwaarden moeten we patiënten goed voorlichten over de kosten van de zorg. Het is patiënten lang niet altijd duidelijk wat er precies op de zorgnota van zorgverzekeraars staat op grond waarvan zij (een deel van) hun eigen risico kwijt zijn. Dit alles leidt tot begrijpelijke frustratie bij patiënten, maar ook medewerkers van ziekenhuizen en zorgverzekeraars ondervinden er veel hinder van.
Posters
Bij de weg van de gereguleerde marktwerking die partijen in de zorg zijn ingeslagen horen dus hele goede routeaanwijzingen. Daarom heeft de NVZ, samen met Zorgverzekeraars Nederland, een website ontwikkeld waarop patiënten de belangrijkste informatie kunnen lezen over de kosten van de zorg en de zorgnota ‘nieuwe stijl’. Ziekenhuizen maken hun patiënten attent op de kosten van de zorg via leesbare en heldere folders en posters in wachtkamers.
Ook de zorgnota ‘nieuwe stijl’ moet goed worden toegelicht. We hopen natuurlijk dat veel vragen worden verhelderd door deze nota, zo is er bijvoorbeeld veel aandacht besteed aan de ‘lekenterminologie’, gewone simpele en begrijpelijke termen.
Helderheid
Maar het moet hier niet bij blijven. Ik wil graag mijn collega Pieter Hasekamp van harte bijvallen bij zijn pleidooi voor een simpeler systeem voor het berekenen van het eigen risico. Hij stelt voor om de verzekerde goede informatie te geven over de behandeling, maar de gevolgen voor het eigen risico te koppelen aan een paar overzichtelijke categorieën. Het zal de patiënt veel helderheid opleveren en het ziekenhuis en verzekeraars veel vragen en onnodig uitzoekwerk schelen. Als het aan de ziekenhuizen ligt, werken we dit voorstel zo snel mogelijk uit.
Goede stappen
Als we er dan ook nog in slagen om het aanbod van polissen zo helder en transparant mogelijk te houden, zijn er zowel voor de patiënt, de verzekeraar en het ziekenhuis goede stappen gezet naar een helder en transparant zorgsysteem, waarbij gereguleerde marktwerking, solidariteit en zo min mogelijk bureaucratie samen gaan.
Margot van der Starre
Directeur Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen