Het gat in de AWBZ-pot wordt dit jaar opnieuw groter. Het ING Economisch Bureau voorziet voor dit jaar een tekort in het AWBZ-fonds van 4,5 miljard euro. Sinds 2008 is het cumulatieve tekort opgelopen tot 15 miljard euro en deze tekorten nemen over een langere periode toe. Alle reden om de betaalbaarheid van de AWBZ ter discussie te stellen.
Welke mogelijkheden hebben beleidsmakers om dit financiële beeld bij te stellen? Zijn deze eigenlijk nog wel voldoende of moeten andere maatregelen worden overwogen? Simpel gesteld zijn er twee mogelijkheden: of de inkomsten worden verhoogd (lees: meer premie-inkomsten of hogere eigen bijdragen) of de uitgaven moeten omlaag. Dat laatste kan op twee manieren. Door de tarieven te verlagen of door de instroom in de AWBZ te beperken. Kortom: pakketverkleining en het overhevelen van delen van de zorg- en dienstverlening naar de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo), de Zorgverzekeringswet of de private markt.
Overheveling
Het accent is de afgelopen jaren meer en meer op het laatste komen te liggen. De ouderenzorg wordt grotendeels uit de AWBZ gelicht en overgeheveld naar respectievelijk de Wmo, de private markt en/of de Zorgverzekeringswet. In de ggz en in enige mate in de gehandicaptenzorg zien we delen van de zorg- en dienstverlening ook verschuiven naar de Wmo en is het budgettair ingrijpen vooral gericht op het indammen van de instroom.
Niet gunstig
Het moment waarop de financieringsproblemen in de AWBZ zich aandienen, is niet gunstig gegeven de huidige macro economische omstandigheden van schulden problematiek, stagnerende economie en dalende koopkracht. Dit zal ongetwijfeld leiden tot een discussie over de betaalbaarheid en ook het karakter van de AWBZ. De vraag is ook of de nu voorgestelde maatregelen voldoende zullen zijn om de uitgaven te beteugelen. Begin 2013 zal de SER advies uitbrengen over de betaalbaarheid van de zorg. Dit advies zal gericht zijn op de stijgende zorguitgaven die leiden tot steeds grotere problemen voor de overheidsfinanciën.
Erwin Winkel, sectormanager Gezondheidszorg ING