De diagnosebehandelingcombinatie (DBC) heeft met ingang van 1 januari 2013 zijn intrede gedaan in de verpleeghuizen. En daarmee is de voorzichtige overheveling van kortdurende behandeling van de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet (Zvw) begonnen.
Voorzichtig, omdat niet alles in één keer overgeheveld wordt van kortdurende behandeling van de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet (Zvw).Desondanks zijn dit aardverschuivingen voor veel patiënten, verpleeghuizen en hun medewerkers.
Aardverschuivingen
Er is de afgelopen 45 jaar veel gewijzigd in de wereld binnen en buiten de AWBZ waardoor ouderen langer thuis kunnen blijven wonen. Hierdoor is de verblijfsduur in het verpleeghuis fors teruggedrongen. De basis van de AWBZ is chronische onverzekerbare zorg. Hiervan is in veel zorgproducten in de VVT geen sprake meer. Geriatrische Revalidatiezorg (GRZ) is een duidelijk voorbeeld van behandelzorg die niet in de AWBZ thuis hoort vanwege het (zeer) kortdurende karakter.
Geriatrische revalidatie
De DBC geriatrische revalidatie is een moeizaam onderwerp. Bij de langdurige ontwikkeling ervan bleek al hoe divers en diffuus de revalidatie in verpleeghuizen werd geleverd. Het bleek heel lastig om een DBC en een triage-instrument te ontwikkelen die recht doet aan alle mensen die eerder succesvol gebruik maakten van deze voorziening. Waar staan we nu na ruim een maand GRZ? De belangrijkste problemen laten zich zien in de volgende voorbeelden.
Problemen
Een cliënt woont nog thuis, valt en breekt een heup. Hij heeft als bijkomende problematiek dementie en Parkinson. Na de operatie krijgt hij een ZZp 6, vanwege de comorbiditeit valt hij buiten de GRZ. Hij moet het doen met 1,5 uur behandeling (inclusief arts) per week, hoewel er een duidelijke revalidatievraag ligt. Voor zijn heup alleen al zou drie keer per week fysiotherapie niet overdreven zijn.
Naar nu blijkt is ZZP 9b, dat jarenlang voor deze categorie geïndiceerd is, te ruimhartig ingezet. Blijkbaar hebben welwillende CIZ-medewerkers destijds wel gezien dat met 1,5 uur behandeling deze patiënten geen recht wordt gedaan. Strengere hantering van de regels nu levert twee problemen op. Ten eerste kan de patiënt niet de intensieve behandeling krijgen waar hij wel recht op heeft. Ten tweede hebben veel instellingen een logistiek en financieel probleem nu zij veel minder revalidanten (GRZ en 9b) binnen krijgen en veel meer chronische zorg (ZZP6) dan dat zij op basis van de cijfers uit het verleden mochten verwachten.
Een volgende cliënt overschat zichzelf na een operatie in het ziekenhuis en geeft aan wel naar huis te kunnen. Het blijkt thuis niet te gaan en hij heeft alsnog een opname in het verpleegcentrum nodig voor revalidatie. Voorheen was en bleef de revalidatieregeling drie maanden geldig en kon alsnog gestart worden met revalidatie. Wanneer deze cliënt alsnog in de termen van de GRZ wil vallen, zal hij eerst weer opgenomen moeten worden in het ziekenhuis. Zo ook overigens de cliënten die in het verleden met gebroken ledematen en recidief herseninfarct direct via de SEH naar de revalidatie in het verpleeghuis kwamen. GRZ? Dan eerst opname in een ziekenhuis. En ziekenhuizen en kwetsbare oude mensen? Die worden niet beter van elkaar…
Regels niet toereikend
Natuurlijk, je kunt dit kinderziektes noemen. Het toont wel aan dat er op dit moment situaties zijn waarbij de regels niet toereikend zijn. Dit gaat ten koste van kwetsbare patiënten en resulteert vaak in een langere ligduur of extra opname dan anders nodig zou zijn.
Primum non nocere
Het is goed en hard nodig dat we de zorg anders inrichten en de AWBZ versoberen. Maar laten we daarbij wel heel goed rekening houden met de patiënten waar het om gaat en voldoende flexibiliteit behouden om toch iedereen recht te kunnen blijven doen. Primum non nocere. Niet schaden, wij zullen weldoen.
Mieke Draijer
Voorzitter van Verenso, vereniging van specialisten ouderengeneeskunde en sociaal geriaters