De discussie over flexibiliteit gaat vaak over de flexibiliteit van werknemers. Zij zouden moeten kunnen omgaan met steeds maar wisselende arbeidsomstandigheden, zij zouden breder inzetbaar moeten zijn en moeten begrijpen dat wisselende economische omstandigheden ook betekent het accepteren van andere arbeidsvoorwaarden.
En zo betekent flexibiliteit ook sneller ontslagen kunnen worden, eerder verhuizen als het werk dat vergt, of juist in een heel andere regio werk accepteren.
Flexibiliteit van werkgevers
Maar ik hoor eigenlijk zelden iets over de flexibiliteit van werkgevers. Bijvoorbeeld spanning op het werk, reorganisaties en onzekerheid over werk leidt eerder tot stress en psychische problematiek. Dit leidt tot meer afwezigheid, meer afwezige aanwezigheid (mensen melden zich niet ziek maar zijn niet geconcentreerd op hun taken) en minder productiviteit. Dus neemt de waardering en erkenning af en neemt hun kans op ontslag met 50 procent toe.
Diversiteit
Eenmaal ontslagen hebben zij aanzienlijk minder kans op een baan wat weer leidt tot problemen (OECD,2010). Of: een werkgever heeft een talentenbeleid voor jongeren tot 35 en investeert niet meer in opleiding na het vijftigste jaar van de werknemer. Of: een werkgever begrijpt een andere cultuur niet en neemt liever geen mensen aan uit die cultuur. Kortom, zodra een werknemer een beetje afwijkt van een gemiddelde gezonde witte man van rond de veertig, wordt het vaak moeilijker voor die werknemer om zich binnen het werk te ontwikkelen.
Verzuim
De statistieken over de kosten van verzuim, bijvoorbeeld door psychische oorzaken, of de maatschappelijke kosten van werkloze mensen met psychische stoornissen zeggen misschien meer over het gebrek aan flexibiliteit van werkgevers om rekening te houden met een grote diversiteit aan wensen dan over die mensen zelf. Werkgevers die het werk inrichten voor jonge gezonde mensen missen dan de inzet van mensen die met net wat aangepaste werktijden of werkomstandigheden een uitstekende bijdrage kunnen leveren aan de productie. Omgaan met diversiteit is de andere kant van de medaille van arbeidsflexibiliteit.
Jan Walburg
Voorzitter raad van bestuur Trimbos Instituut