Het is u vast ook opgevallen: bij vergaderingen en bijeenkomsten heeft het notitieblok zo langzamerhand plaatsgemaakt voor de tablet. Handzaam en vooral: compatible.
Geen aantekeningen meer overtypen, met de tablet kan het immers veel gemakkelijker. Zo snel als het op kantoor gaat, gaat het in de zorg helaas nog niet. Terwijl ook daar grote winst te boeken is, bijvoorbeeld in een veiliger en betere overdracht. Laten we het (oud) papier de deur uitdoen!
Door de toename van mensen met chronische en complexe aandoeningen en door de verkorting van de ligduur neemt het aantal overdrachtsmomenten binnen de zorg jaarlijks toe. Per jaar gaat het om ruim 300.000 overdrachtsberichten tussen alleen al verpleegkundigen en verzorgenden. Het betreft de overdracht van de zorg voor een patiënt aan een of meer collega’s van dezelfde discipline binnen of buiten de eigen organisatie of aan een of meer zorgverleners van een andere discipline binnen of buiten de eigen organisatie. Hierbij worden gegevens en/of bijzonderheden rond (de zorg voor) de patiënt mondeling en/of schriftelijk aan de andere zorgverlener(s) kenbaar gemaakt.
Incomplete overdrachten
In de Staat van de Gezondheidszorg 2011 pleitte de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) al voor verbetering van de informatieoverdracht in de zorg. Er blijken nauwelijks goede en breed gedragen standaarden te zijn voor overdracht tussen ziekenhuis en ouderenzorg. (Onderzoek naar de overdracht van patiëntinformatie tussen ziekenhuizen en VVT. Utrecht; NIVEL, 2012.) Incomplete overdracht behoort volgens de IGZ tot de grootste risicofactoren in de zorg en leidt tot onnodig beslag op capaciteit en schaarse middelen. Zo worden in de VVT specialisten ouderengeneeskunde nauwelijks genoemd, terwijl zij voor de continuïteit van de medische zorg een cruciale rol spelen in de zorg voor ouderen. Overdrachtsdossiers die door meerdere partijen, zoals huisartsen en verpleegkundigen, gezamenlijk kunnen worden ingezien blijken een zeldzaamheid te zijn. Standaardisatie van dergelijke overdrachtsgegevens en optimale toegankelijkheid zijn basisvoorwaarden voor verantwoorde en veilige zorg, temeer daar straks een belangrijk deel van de ouderenzorg tot de verantwoordelijkheid van gemeenten (WMO) gaat behoren.
Eenheid van taal
Sinds 2010 wordt er door V&VN, Actiz en Nictiz samen gewerkt aan verbetering van de overdracht in de zorgketen. eOverdracht –elektronische overdrachtsmomenten- speelt daarbij een cruciale rol. Zo is voor eOverdracht een kernset ontwikkeld, die zorgt voor eenheid van taal bij het vastleggen van gegevens. De eOverdracht is bedoeld voor verpleegkundigen en verzorgenden om de zorg van hun patiënten en cliënten vast te leggen bij overdracht naar een andere zorginstelling. Daardoor kan veiliger gewerkt worden en met minder fouten. De gestandaardiseerde gegevens zijn zo in te passen in een elektronisch zorgdossier (ook bekend onder de naam EPD). Meerdere softwareleveranciers hebben de eOverdracht inmiddels al opgenomen in hun producten. Daardoor kan uitwisseling via verschillende zorginfrastructuren plaatsvinden. Een mooi ingrediënt voor een veel betrouwbaarder overdracht.
Eigen plan
Maar veilige overdracht houdt uiteraard niet op bij de verpleegkundige en verzorgende, overdracht is bij uitstek voor alle disciplines. Het is daarom toe te juichen dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) allerlei beroepsgroepen en brancheorganisaties om de tafel heeft gevraagd, om een volgende stap te zetten: het ontwikkelen van een toetsingskader om de overdracht van kwetsbare ouderen tussen ziekenhuizen en VVT te toetsen. Dat moet vanaf 2014 gebeuren, op basis van door het veld vastgestelde normen. Alle beroepsgroepen zien namelijk het belang van toetsing in, maar normen voor die toetsing zijn vaak nog niet concreet genoeg.
Veiliger
Toch gaat het mij nog te langzaam. Steeds meer instellingen, in alle sectoren, hanteren een digitaal verpleegkundig dossier en/of zorgdossier. Maar even zoveel ook nog niet. Ja, het vraagt een andere manier van werken. Van zorgverleners, ook verpleegkundigen en verzorgenden, die nog steeds voor het overgrote deel papieren dossiers en statussen bijhouden. Van werkgevers, die digitaal werken niet stimuleren of hun medewerkers daarin niet faciliteren. Mijn pleidooi: nu doorpakken en digitaliseren. De zorg wordt er absoluut veiliger en doelmatiger van.
Henk Bakker
voorzitter Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN)