Een vaatchirurg vertelde mij onlangs dat hij pakweg 25 jaar geleden vrijwel nooit iemand opereerde die ouder was dan 70 jaar. Tegenwoordig is het overgrote deel van zijn patiënten boven de 70 jaar. En dit aandeel blijft groeien.
Klantenbestand
Geconcludeerd kan worden dat het ‘klantenbestand’ van de ziekenhuizen in de afgelopen kwart eeuw veranderd is. Deze trend zal zich in de komende kwart eeuw doorzetten. Bovendien heeft 70 procent van de huidige 70+’ers twee of meer chronische aandoeningen. Een dergelijke duidelijk andere samenstelling van het klantenbestand zou bij Albert Heijn meteen geleid hebben tot een ander aanbod in de schappen, toegesneden op de behoeften van ouderen. En niet alleen het aanbod, maar ook de inrichting zou meteen worden aangepast. Rollators bij de ingang met een winkelmand er aan bevestigd, brede gangen waar twee rollators elkaar kunnen passeren, rekken die niet te hoog zijn, loeps om de prijs en de etiketten te kunnen lezen en ga zo maar door.
Zo niet in de ziekenhuizen. Het zorgaanbod en de inrichting van de meeste ziekenhuizen zijn in de afgelopen 25 jaar vrijwel niet veranderd. Bovendien blijkt uit diverse onderzoeken dat 35 tot 50 procent van de ouderen na een ziekenhuisopname er functioneel op achteruit zijn gegaan. Daar moet verandering in komen, zo vinden de ouderenbonden Unie KBO, PCOB, NOOM en NVOG.
Keurmerk
Onder aanvoering van de Unie KBO wordt momenteel gewerkt aan een Keurmerk Seniorvriendelijke Ziekenhuizen. Dit initiatief is niet alleen enthousiast onthaald door vele ouderen, maar ook door direct betrokkenen bij de zorg voor ouderen in de ziekenhuizen, zoals verpleegkundigen, medisch specialisten, paramedici, managers en beleidsadviseurs. Arie Nieuwenhuijzen Kruseman juicht in het interview dat naar aanleiding van zijn vertrek als voorzitter bij de KNMG is gepubliceerd (Medisch Contact nr. 50, 14 december 2012) de ontwikkeling van dit keurmerk toe. We maken dan ook graag gebruik van zijn expertise en die van vele andere experts in het veld. In nauw overleg met zowel de ouderen zelf als met de (organisaties van) zorgverleners zijn vijftien kwaliteitsaspecten benoemd waar ziekenhuizen op kunnen scoren om voor het Keurmerk Seniorvriendelijke Ziekenhuis in aanmerking te komen. Betrokkenen beschouwen het keurmerk als een stimulans en extra steun om de organisatie van zorg in huis af te stemmen op de behoeften van ouderen, bijvoorbeeld door bij opname meer te focussen op de algehele situatie van de oudere en niet alleen op de specifieke ‘ingangsaandoening’. Voor ouderen is genezen niet het allerbelangrijkste, ze hebben al lang leren leven met beperkingen en gebreken. Nee, voor ouderen is het van belang dat ze zo goed mogelijk zelf het leven kunnen leiden zoals zij dat willen. Dat vereist een ander zorgaanbod met andere accenten dan de gebruikelijke zorg die primair gericht is op genezen.
Senior scouts
Ook de toegankelijkheid en de inrichting van de ziekenhuizen vraagt om speciale voorzieningen voor ouderen. Zaken als een goede bereikbaarheid en parkeervoorzieningen spreken voor zich, maar wat dacht u van rollators bij de ingangen, zodat ouderen die zelfstandig met de taxi naar het ziekenhuis komen ook zelf hun weg door de eindeloze gangen kunnen vervolgen en niet afhankelijk zijn van een begeleider om de rolstoel te duwen. Of rechte stoelen met leuningen, waar ouderen niet alleen in kunnen gaan zitten, maar ook weer zelf uit op kunnen staan. De komende maanden worden alle ziekenhuislocaties bezocht door twee getrainde senior scouts, die de ziekenhuizen zullen beoordelen op deze uiterlijk waarneembare voorzieningen. Daarnaast zal via een vragenlijst gegevens worden opgevraagd over de organisatie van zorg voor ouderen.
Alweer een vragenlijst
Alweer een keurmerk. En alweer een vragenlijst, jazeker! Maar deze vragenlijst heeft wel betrekking op de zorgbehoeften en zorgwensen van de meerderheid van uw vaste klantenkring. Albert Heijn heeft er erg veel voor over om te achterhalen hoe het aanbod en de inrichting van de winkels kunnen aansluiten bij hun vaste klantenkring. Daar steekt deze vragenlijst nog schriel bij af, maar het is wel een begin!
Scores
Overigens weten we dat enkele tientallen ziekenhuizen zelf alvast gestart zijn met het seniorvriendelijk maken van de verschillende locaties. Ze kunnen niet wachten om aan de buitenwereld te laten zien waar ze mee bezig zijn en of hun inzet beloond wordt met het keurmerk. Ze vragen ons wanneer ze de vragenlijst tegemoet kunnen zien en wanneer het keurmerk wordt uitgereikt. Welnu, de vragenlijst komt eind februari/begin maart. Na de zomervakantie wordt op de website www.seniorvriendelijkziekenhuis.nl gepubliceerd hoe de ziekenhuislocaties hebben gescoord op de verschillende kwaliteitsaspecten en welke locaties het keurmerk in de wacht hebben weten te slepen. Op deze website kunt u nu al zien welke kwaliteitsaspecten in overleg met het veld zijn vastgesteld en welke experts met ons meedenken om de ziekenhuislocaties in Nederland seniorproof te maken!
Marjolein de Booys
Projectleider Keurmerk Seniorvriendelijke Ziekenhuizen
PS. Geen belangenverstrengeling met Albert Heijn!