Onlangs werd ik neergezet als maffiabaas van een organisatie die tegen zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) is. Dat is een straffe beschuldiging en bovendien geheel onjuist. ‘Maar hoe is dat beeld ontstaan?’ vraag ik mij af.
Meer mogelijkheden voor zzp’ers in de zorg
Zelf kon ik twee oorzaken bedenken. Allereerst een artikel op Zorgvisie dat refereert aan een brief die ActiZ in december 2010 aan een van onze leden heeft gestuurd. Daarin stellen we dat het voor zorgorganisaties fiscaal risicovol kan zijn om zzp’ers in te huren. Omdat het UWV en de belastingdienst die constructie ziet als een arbeidsrelatie lopen zorgorganisaties het risico op een naheffing. Dat is een puur financiële reden die los staat van de zorginhoudelijke kwaliteit en inbreng van de zzp’er.
Werkgeverschap
De andere oorzaak heeft te maken met goed ondernemerschap en werkgeverschap. Twee jaar geleden hebben wij rechtszaken aangespannen tegen de staat over de positie van bemiddelingsbureaus. Die bemiddelingsbureaus hoefden niet te voldoen aan allerlei kwaliteitseisen. Zij hoeven bovendien geen sociale lasten, pensioenafdrachten en andere werkgeverslasten te betalen, lopen niet voorop in het opleiden van het noodzakelijke toekomstige personeel en kunnen daardoor tegen lagere tarieven met zorgkantoren contracteren. Als vervolgens dergelijke lagere tarieven het uitgangspunt vormen voor het contract dat zorgkantoren met onze leden willen afsluiten, die wel aan al deze eisen moeten voldoen, dan hebben we over een paar jaar nog slechts bemiddelingsbureaus met alle daarbij behorende gevolgen.
Fiscale regels
Beide zaken gaan over regels en voorwaarden en hebben niets te maken met hoe ActiZ en haar leden tegen zzp’ers zelf aankijken. Wij zijn het met al onze critici eens dat we alle mensen en middelen moeten inzetten in de zorg, zeker gezien het dreigend arbeidsmarkttekort. Onze leden willen best zzp’ers inzetten. Graag zelfs. Ook dat zijn immers gemotiveerde en hardwerkende mensen, die in tijden van nood een goede aanvulling kunnen zijn op het vaste personeelsbestand. Ware het niet dat de fiscale regels het lastig maken.
Toegevoegde waarde
Zorgorganisaties bieden 24-uurs bereikbaarheid en zorg, hebben een cliëntenraad en moeten voldoen aan het Kwaliteitskader Verantwoorde zorg. Dat zijn maar een paar voorbeelden waarom wij vinden dat zorgorganisaties een toegevoegde waarde hebben voor de zorg. In Nederland hebben we, dat wil zeggen het ministerie van VWS, de Inspectie voor Gezondheidszorg, cliëntenorganisaties en zorgaanbieders afgesproken dat we dat belangrijk vinden. ActiZ stond en staat daar nog steeds achter. De zorg is nu zo ingericht dat de zorgorganisaties aan bepaalde eisen moeten voldoen; eisen die voordelen bieden voor de cliënten. Voor een individuele zorgverlener kan 24-uurs bereikbaarheid bijvoorbeeld een zware belasting betekenen.
Zzp’er als zorginstelling
VWS wil dat zzp’ers erkend worden als zorgaanbieders in de AWBZ, met dezelfde bevoegdheden en plichten als zorgorganisaties.
Omdat, zoals hierboven gezegd, het lastig is om dat als individuele zzp’er te realiseren, zou het een interessante gedachte kunnen zijn om niet uit te gaan van individuele zorgverleners maar van samenwerkingsverbanden. In bijvoorbeeld een maatschap kunnen zzp’ers 24-uurs bereikbaarheid, opvang bij ziekte en vakantie, het delen van kennis en expertise makkelijk organiseren. Wat mij betreft is dit een vruchtbare route voor iedereen die we graag opnieuw onder de aandacht brengen.
Discussie
Om cliënten goede en verantwoorde zorg te kunnen garanderen stellen we in Nederland allerlei wettelijke eisen aan organisaties die zorg verlenen. Als we nu als maatschappij besluiten dat die eisen en garanties minder belangrijk zijn, dan biedt dat stof voor een geheel nieuwe discussie. En ook die discussie gaat niet over of we voor of tegen zzp’ers zijn; die gaat over de voorwaarden die je wil stellen aan zorgverleners; of dat nu zorgorganisaties zijn of individuele zorgverleners.
Aad Koster
Directeur ActiZ