In de Verenigde Staten woedde recent een enorme discussie over de kosten van de overheid en de Republikeinen dachten de patstelling over het nationale budget te kunnen aangrijpen om de door Obama ingevoerde zorgverzekering te blokkeren. Die discussie leidde tot het tijdelijk sluiten van een deel van de Amerikaanse overheidsdiensten.
De invoering van die verzekering (Obamacare) moet tot een reductie van het aantal onverzekerden leiden en het systeem uiteindelijk efficiënter maken. Deskundigen zijn het er echter over eens dat het Amerikaanse electoraat nog niet aan drastische maatregelen toe is. Interventies die tot echte kostendaling leiden zijn pijnlijk en zullen naar verwachting niet anders dan geleidelijk plaatsvinden, waardoor de stijging van het kostenbeslag ten opzichte van het BNP nog even zal doorlopen. Tijdens een recente conferentie van kankercentra in de VS (AACI) gaf een medisch adviseur van de overheid aan te verwachten dat dit in 2020 rond de 20 procent zal liggen. Tevens dat dit onhoudbaar is omdat dat de kosten voor ondermeer biomedisch onderzoek en defensie wegdrukt.
‘Relatief probleem’
Ik was aanwezig bij die lezing en het viel mij op hoe relaxed de tweehonderdvijftig executives van kankercentra deze boodschap in ontvangst namen. Zeker toen zij een dag later iemand van Medicare hoorden verklaren dat hij de politicus nog moest zien, die het zou durven levensreddende behandelingen voor kanker uit het pakket te halen, kon ik de relatief relaxte sfeer waarmee iedereen deze boodschappen onderging nog enigszins begrijpen. Toch is het wel bijzonder dat dit BNP-beslag van de gezondheidszorg, en die bestaat in de Verenigde Staten vooral uit ziekenhuiszorg, als zo’n relatief probleem wordt beschouwd.
Hoge lasten
Verklaringen voor die hoge kosten zijn een 20 tot 30 procent hogere administratieve belasting per ziekenhuis, natuurlijk de hogere salarissen, een sterke technology drive, een forse bouwkundige en technologische overcapaciteit en waarschijnlijk een minder efficiënte werkwijze. Kijkend naar patiëntenaantallen bijvoorbeeld, zie ik dat het ziekenhuis M.D. Anderson in Houston drie tot vier keer zoveel patiënten behandelt als het Antoni van Leeuwenhoek en tot acht keer zoveel geld besteedt. Amerikanen zijn ontzettend overtuigd van de prestaties van hun systeem en denken meestal ook dat het erg efficiënt is.
Internationaal perspectief
Michael Porter, die overigens uitstekende ideeën heeft over verbetering van de zorg, gebruikt datzelfde M.D. Anderson als voorbeeld, best practice, voor een echte value delivering showcase in de Amerikaanse situatie. Als wij zijn ideeën, die recent in de Harold Business Review nog weer eens scherp zijn toegelicht, in de Nederlandse situatie toe zouden passen, zouden we zomaar nog een extra klantgerichtheid-, efficiency- en effectiviteitslag weten te maken. Over de kosten van de Nederlandse ziekenhuiszorg hoeven we helemaal niet zo bezorgd te zijn. We doen het vanuit internationaal perspectief gezien uitstekend. En kijkend naar de discussies van politici en het gedrag van zorgverzekeraars mag daar wel eens wat meer waardering voor komen.
Wim van Harten
Lid raad van bestuur NKI-AvL