Je zou er haast van naast je schoenen gaan lopen, zo hoog als de Nederlandse zorg staat op internationale ranglijstjes. Tijdens de ziekenhuismissie naar Beijng en Shanghai, van 22 tot 25 maart, werden die cijfers op een rij gezet.
De Nederlandse gezondheidszorg staat bijvoorbeeld al jaren in de top 3 van Europa volgens de EHCI en stond afgelopen jaar opnieuw op 1. We scoren niet alleen in de top voor wat betreft kwaliteit, maar ook qua value for money. We excelleren waar het gaat om informatiesystemen, e-health, toegankelijkheid van zorg en outcome. Deze cijfers maken de Chinezen nieuwsgierig: wat is het geheim van die Hollanders.
Ziekenhuismissie in China
De ziekenhuismissie was een initiatief van het ministerie van VWS en de NVZ, als vervolg op de succesvolle reis onder leiding van minister Schippers november vorig jaar. De missie stond onder leiding van VWS Secretaris Generaal Leon van Halder, en NVZ-voorzitter Yvonne van Rooy. Naast een stevige ziekenhuis delegatie met diverse ziekenhuisbestuurders, gingen ook diverse bedrijven mee. Architecten en bouwers, een beddenfabrikant, e-health experts en kennis- en onderwijsinstellingen. Zij ontmoetten in China Philips, dat in China al succesvol opereert. Tijdens de missie kregen de bestuurders en wetenschappers gelegenheid om ‘het Nederlandse succesverhaal’ te presenteren aan Chinese ziekenhuisbestuurders en beleidsmakers. De bedrijven konden onderzoeken of er mogelijkheden waren op de Chinese markt voor hun kwaliteiten, diensten en producten.
Nederlandse kansen in China
Kan Nederland China iets bieden? Op het eerste gezicht verschillen de twee landen enorm. Nederland past 230 keer in China qua oppervlakte, en voor elke Nederlander zijn er 80 inwoners van China. Het is een land met een andere taal en cultuur en een veel sterkere rol van de overheid in de gezondheidszorg. Tegelijkertijd worstelt China net als Nederland met problemen als stijgende zorgkosten, vergrijzing en chronische ziekten. Nederlandse kennis en producten om dit soort problemen het hoofd te bieden blijken in China welkom. Wel zullen Nederlandse bedrijven hun producten moeten aanpassen aan de Chinese behoefte en omgeving. Deze missie bood meer inzicht in wat die precies zijn en welke kansen er zijn voor het Nederlandse bedrijfsleven.
Overbelasting gezondheidszorg
Het meest acute probleem in China is overbelasting van de gezondheidszorg. Ziekenhuizen krijgen dagelijks een enorme stromen patiënten te verwerken, omdat er te weinig ziekenhuiscapaciteit is en Chinezen vaak (gemiddeld 5x per jaar) een ziekenhuis bezoeken. Een eerste lijn functioneert nauwelijks en al helemaal niet als gatekeeper. Dokters zijn overwerkt. Hierdoor staat de kwaliteit van zorg onder druk en worden patiënten ontevreden en agressief. Tijdens de missie berichtten de Chinese kranten over een patiënt die zijn dokter had doodgestoken bijvoorbeeld. De wijze van bekostiging stimuleert dat veel medicatie wordt voorgeschreven; artsen moeten hiermee hun inkomen aanvullen en patiënten tevreden stellen. Dit leidt tot overmedicatie en een explosie van de zorgkosten. China is bezig met een ingrijpende stelselwijziging om dit acute probleem op te lossen. Onderdelen daarvan zijn de invoering prestatiebekostiging (in plaats van financiering via medicatie), en de ontwikkeling van een eerste lijn als gatekeeper. Fundamentele wijzigingen die moeten worden geïmplementeerd in een immens groot land. Het grote probleem is het benodigde geld te vinden. Daarvoor zoekt de Chinese overheid ook oplossingen via publiek-private samenwerking, bijvoorbeeld door private ziekenhuizen mogelijk te maken. Nederland is voor China interessant omdat wij in publiek-private samenwerking, met alleen maar private ziekenhuizen en private verzekeraars, een hoog kwaliteitsniveau duurzaam realiseren.
Slim gebruik van ICT en e-health
Slim gebruik van ICT en e-health is in China, net als in Nederland, essentieel om veranderingen te kunnen realiseren. Wij waren erg onder de indruk hoe in gezondheidscentra in het district Minhang (2,3 miljoen mensen) patiënten via een identiteitskaart zelf toegang krijgen tot hun volledig digitale dossier, hun eigen bloeddruk en gewicht daaraan kunnen toevoegen en via internet afspraken kunnen boeken met artsen. Bovendien kunnen deze centra gegevens uit de elektronische patiëntendossiers bundelen om bijvoorbeeld de mate van overgewicht bij kinderen in de regio in kaart te brengen en de prestaties van zorgcentra te vergelijken. Van die verregaande digitalisering en verbinding van curatieve en publieke gezondheid kunnen wij in Nederland nog wat leren!
ICT-standaarden
In Minhang gebruiken alle centra hetzelfde softwaresysteem. In andere regio’s en zeker waar er naast publieke ook private ziekenhuizen zijn, worden er echter verschillende softwaresystemen gebruikt. Om informatie tussen die systemen te kunnen delen, zijn ICT-standaarden voor uitwisseling van informatie – net als in Nederland – erg nodig. Enovation, dat in Nederland ervaring heeft met de implementatie van die standaarden, kon dan ook in China tijdens de missie goed zaken doen.
Margot van der Starre, directeur NVZ
Lies van Gennip, directeur Nictiz