De Tweede Kamer debatteerde op 5 maart met minister Schippers over de landelijke preventienota Gezondheid dichtbij. Zoals altijd wanneer het over preventie gaat, leek het debat op een Poolse Landdag.
Paard achter de wagen
Een gedegen debat over de probleemanalyse (Nederland scoort internationaal zeer laag op gebied van gezondheid en levensverwachting) en oplossingsmogelijkheden ontbrak, terwijl politici er wel altijd als de kippen bij zijn om de hoge levensverwachting als argument te gebruiken voor het langer doorwerken. We spannen al jaren het gezondheidspaard achter de wagen. Onze gezondheid is de laatste decennia bepaald niet meegestegen met de uitgaven.
Een aanfluiting is dat er tijdens het debat met geen woord gerept wordt over gezondheidsbevordering ouderen. Alsof er toch niets te verwachten valt van preventieve ouderenzorg. Kamerleden lijken te denken: waarom zouden we nog investeren in de gezondheid van ouderen. De zorgkosten worden volgens hen grotendeels veroorzaakt door de ouderen. Onze boodschap: “doe iets aan de voorkant”: gezondheidsklachten van ouderen zijn vaak vermijdbaar. De oplossingen zijn simpel en liggen binnen handbereik.
Gezondheidsproblemen ouderen zijn vaak vermijdbaar
Feit is dat duizenden ouderen in het ziekenhuis belanden vanwege slechte controle op medicijnen. Meer dan 60 procent van de oogaandoeningen onder ouderen vermijdbaar is, de gezondheidsschade door sigarettenroken met name doorwerkt in de hoge sterftecijfers onder ouderen, ouderen vaak zieker het ziekenhuis uitkomen dan ingaan, het alcoholgebruik onder gepensioneerden niet onderschat moet worden, de gevolgen van valincidenten zeer groot zijn en ga zo maar door.
De gezondheidswinst ligt voor het oprapen
De oplossingen zijn simpel, maar in het debat niets over het belang van jaarlijkse medicatiecheck van 65-plussers. Uit onderzoek in Groningen blijkt al dat het enorme besparingen oplevert (zowel in medicijngebruik als voorkoming van ziekenhuisopnames). Geen woord over de effectiviteit van valpreventieprogramma’s en screening van vermijdbare oogaandoeningen. Ook wacht de wijkverpleegkundige -oude stijl- een moeizame terugkeer.
Vroeger was alles beter!
We willen niet zeggen dat vroeger alles beter was, maar rond het midden van de twintigste eeuw was de levensverwachting in Nederland hoger dan waar ook ter wereld. De publieke gezondheidszorg stond op een hoog peil. Het was de tijd van de wijkverpleegster, die op de fiets langsreed. Volgens prof. dr. Mackenbach doet Nederland het niet geweldig in de bestrijding van vermijdbare aandoeningen en sterfte, maar ook met het aantal jaren dat mensen in goede gezondheid leven. Nederland raakt steeds verder achterop met zijn gezondheid.
Inzet derde generatie
Als de oplossingen niet van de politiek komen, laat ze dan alstublieft van de derde generatie zelf komen. Ouderenorganisaties dragen graag een steentje bij aan de gezondheidsbevordering van ouderen. We werken al samen in Publiek Private Samenwerking bijv. met bijvoorbeeld klinisch geriaters, GGD’s en oogartsen en verzorgen campagnes Beter Slapen, Beter Zien en Meer Bewegen. We hebben hiervoor alle ingrediënten voor gezondheidsbevordering ouderen in huis (dicht bij huis, inzet van vitale ouderen -vrijwilligers!- en laagdrempelig). Het is ons ook wel duidelijk dat grootschalige campagnes niet werken, maar gerichte voorlichting en vroegtijdige signalering werkt wel! Binnenkort leiden we ouderen op die op tournee gaan over voeding in relatie tot vitaminegebruik. Een gezondheidsboodschap van een oudere zelf, slaat aan!
Laten we met zijn allen voor zorgen dat Nederland weer kampioen worden op gebied van levensverwachting en gezondheid, ook in het belang van een toekomstbestendig Nederland.
Ellen Willemsen, beleidsadviseur Unie KBO
Wim van Minnen, directeur CSO