Op dit moment lijkt het even stil rondom de WMO transitie, in afwachting van de besluitvorming eind deze maand over de tijdsplanning betreffende de invoering. Wordt het één keer aanbesteden of twee keer? Hoe anders is dat op de congressen-kalender.
Netwerken en lobbyen
De komende maanden stikt het van de WMO-congressen, symposia en bijeenkomsten. Waarschijnlijk heeft bijna iedere zorgorganisatie goed gehoord dat de huidige fase mogelijkheden biedt voor invloed op het beleid dat de gemeente gaat vaststellen. Er wordt dus flink geïnvesteerd in ‘netwerken’, in diverse vormen en hoedanigheden. Hoewel daar over ontzettend veel verschillende thema’s wordt gesproken, ben ik nog geen vraagstelling tegengekomen over de mogelijke consequenties van deze transitie voor de Raad van Toezicht. Ik doel dan met name op haar samenstelling.
Samenstelling toezicht
In de Governance-code artikel 4.4 sub 4 staat: ‘Een lid van de Raad van Toezicht kan niet tegelijkertijd de functie vervullen van lid van de Raad van Bestuur of van de Raad van Toezicht van een andere zorgorganisatie die binnen het verzorgingsgebied van de zorgorganisatie geheel of gedeeltelijk dezelfde werkzaamheden als de zorgorganisatie verricht [..]’
Geheel of gedeeltelijk dezelfde werkzaamheden
Eén van de vragen die de Transitie WMO in dit kader oproept is wanneer er sprake is van geheel of gedeeltelijk dezelfde werkzaamheden. Betekent het, bij voorbeeld, dat een bestuurder van een thuiszorgorganisatie die ook dagvoorzieningen heeft nog wel in de Raad van Toezicht van de GGZ-organisatie mag zitten die in eenzelfde gemeente dagbesteding biedt? Overigens moeten burgemeesters en ambtenaren die nu in een Raad van Toezicht van een zorgorganisatie zitten die in hun gemeente zorg biedt of kan gaan bieden, zich ook afvragen of ze dat nog wel mogen / kunnen blijven doen. Bij voorbeeld: mag een directeur Sociale Zaken, die verantwoordelijk is voor de aanbesteding in het kader van de WMO, nog wel in de Raad van Toezicht zitten van een zorgaanbieder die in zijn gemeente meedoet of kan gaan doen met de aanbesteding?
Onafhankelijkheid
De Governance-code is onder andere bedoeld om ervoor te zorgen dat toezichthouders onafhankelijk zijn. Daartoe worden ook bepalingen vastgesteld over onverenigbaarheid van functies. Tegelijkertijd kent de code het principe van ‘pas toe of leg uit’. Aldus hoeft de WMO-transitie niet tot mutaties in de Raad van Toezicht te leiden. Desalniettemin lijkt het mij wel van belang dat er een discussie op gang komt over de vraag wanneer er sprake is van onverenigbaarheid. Te meer omdat nogal wat gemeenten er ook voor kiezen om samenwerking tussen aanbieders te stimuleren of soms zelfs te eisen. Dat kunnen ook aanbieders zijn uit verschillende zorgsectoren of uit combinaties van zorg en welzijnsorganisaties, al dan niet in combinatie met sociale werkvoorzieningen. Kortom, er zijn legio kansen op verstrengeling van (mogelijke) belangen. Die discussie moet eigenlijk nu worden gevoerd, want, zoals gezegd: de komende periode worden de beleidskeuzes op gemeentelijk niveau gemaakt. Misschien dus toch nog maar een congres erbij?