Exponentiële technologieën gaan de zorg ingrijpend veranderen. Dat blogde ik gisteren op dag één van FutureMed2020 in San Diego. Op dag twee vraag ik me af: wat heb je aan technologieën als ze niet worden geabsorbeerd?
260 miljoen onder budget
We beginnen dag twee van FutureMed met een indrukwekkend verhaal van Kaiser Permanente (KP) dat de afgelopen jaren het elektronisch patiëntendossier (EPD) HealthConnect heeft geïmplementeerd, KP combineert het EPD met allerlei exponentiële technieken die ik gisteren beschreef. Daaardoor is het dankzij HealthConnect mogelijk om veel intensiever samen te werken met elkaar, met de omgeving en met de crowd. HealthConnect is een uitvoering van EPIC waarop ook Radboudumc als eerste academisch ziekenhuis in Nederland onlangs is overgestapt.
Fishnet teams
De implementatie van HealthConnect bij Kaiser Permanente was niet alleen inhoudelijk succesvol maar ook procesmatig een voorbeeld. Door intensief gebruik te maken van wat zij ‘fishnet teams’ noemen die samenwerken en permanent de persoon (dus niet de patiënt en niet de consument maar de persoon als geheel) centraal te stellen bij alle keuzes die ze maakten, waren ze in staat om de implementatie van HealthConnect een half jaar eerder af te ronden en 260 miljoen dollar onder het budget van 3 miljard US dollars te blijven (!!!). Een van de gevolgen van deze implementatie is dat alle informatie vele malen beter beschikbaar is en de mortaliteit in Kaiser ziekenhuizen niet alleen onder de gemiddelde mortaliteit ligt in de Verenigde Staten maar ook steeds verbetert. Juist het gebruik van technologie in combinatie met HealthConnect van EPIC maakt hierbij het verschil.
Implementatie…
Dit voorbeeld laat zien wat de werkelijk grootste uitdaging is waar de Nederlandse gezondheidszorg voor staat. Niet zozeer de technologieën zelf, want die zijn in overvloed voorradig. Dat zult u morgen zien: we hebben in het demonstratiepaviljoen een reeks filmpjes gemaakt over 3D-printing, genomics, sensoren, apps, robots en noem maar op. Wat hebben we aan al die uitvindingen als we ze niet kunnen gebruiken in de zorg? Het antwoord op deze vraag is voor mij een schrikbarende ontdekking: Nederlandse zorgorganisaties kunnen in hun huidige organisatiemodel niet veranderen. Dit komt door henzelf en door de manier waarop wij ze proberen te sturen…
Kodak versus Instagram
Hoe desastreus gebrekkige innovatie kan uitpakken, illustreer ik aan de hand van de neergang van Kodak. Wat veel mensen niet weten, is dat Kodak – groot geworden met analoge film – zelf de uitvinder was van de digitale camera. In zijn hoogtijdagen had het bedrijf 140 duizend medewerkers en een marktwaarde van zo’n 28 miljard dollar. Dat zou nooit overbodig worden of kapot gaan, dacht het management. In de technologische revolutie kreeg Kodak de nekslag door de digitale fotografie van bedrijven als Instagram. Dat bedrijf had slechts dertien medewerkers en bestond nog geen jaar toen Facebook het kocht voor de lieve som van 1 miljard dollar. U ziet: de regels van het zaken doen zijn veranderd. De gevestigde orde kan nergens meer zeker van zijn, behalve dat innovatie alle zekerheden ondermijnt en de maatschappij verandert. Ook in de zorg!
Uw organisatie in enkele stappen vernietigd…
De ‘disruptive’ veranderingen zijn terug te voeren op de Wet van Moore, waar ik gisteren over schreef. Zodra een nieuwe technologie in een exponentiële versnelling raakt (als het ‘knie-punt’ wordt bereikt), zal zij de markt in een aantal stappen aantasten. Ik behandel drie stappen die een markt doormaakt als een innovatie een exponentiële versnelling doormaakt. De eerste is dematerialisatie: hardware wordt software, bij Kodak/Instagram zijn camerarolletjes vervangen daar digitale fotografie. Twee is demonetarisatie: waar je vroeger veel betaalde voor een filmrolletje, is Instagram een gratis dienst. Drie is democratisering: iedereen kan het product gebruiken en delen. In drie stappen is de markt compleet ‘gereset’. Oude modellen werken niet meer, nieuwe modellen groeien exponentieel. Dit gebeurt in allerlei sectoren. Skype en WhatsApp ondermijnen de businessmodellen van machtige telecom providers. iBooks maken drukkers, boekhandels en bibliotheken overbodig. Bookings en Vliegwinkel.nl hebben OAD laten struikelen. Spotify killt de FreeRecordShop. Ik hoor u al denken: deze beeldenstorm zal toch wel voorbijgaan aan de zorg?
Exponentiële groei
De enige constante in dit tijdperk is verandering. Alles verandert voortdurend en steeds sneller. Daarom moet een bedrijf of zorgorganisatie zichzelf opnieuw uitvinden. Als jij dat zelf niet doet, doet een ander het wel. Heeft de gevestigde orde het vernieuwende Buurtzorg zien aankomen? Wat is de impact van het gespecialiseerde Monroe borstkankerziekenhuis voor traditionele ziekenhuizen? Los van wat u inhoudelijk vindt van deze ontwikkelingen, is het een gegeven dat nieuwkomers vaak veel sneller groeien dan ooit voor mogelijk gehouden.
Beleidsmedewerker Innovatie
Prima, dan stellen we Beleidsmedewerker Innovatie aan, hoor ik u hardop denken. De reflex: u wil innovatie van binnenuit organiseren. Hier zit een kern van het probleem waarom we dreigen te blijven hangen in de opschaling van bijvoorbeeld e-health en ICT in de zorg. Van binnenuit innoveren gaat simpelweg niet snel genoeg. De traditionele aanpak met innovatieplannen, projectstructuren en stuurgroepen werkt niet meer en kan de snelheid en benodigde adoptiegraad niet aan.
Om de toekomst van de organisatie zeker te stellen, zijn twee zaken van cruciaal belang.
- Innovatie moet in de wortels van de organisatie komen te zitten: niet in de staf maar direct bij de mensen die het echte werk doen. Alleen dan kan zij snel genoeg vernieuwingen adopteren en uitproberen.
- Daarnaast moet je een netwerk met buiten creëren om innovatie te versnellen en gebruik te maken van de ‘wisdom of the crowd’. Alleen dan kan je snel genoeg de kennis opdoen die nodig is.
Grote bedrijven krijgen dit moeilijk voor elkaar. Dat geldt eveneens voor zorgorganisatie en het systeem in zijn geheel: ze zijn ingericht om veranderingen te vermijden en risico’s te voorkomen. In stilstaand water en langjarige randomized controlled trials op R&D-afdelingen is dat een logische basis voor bedrijven, in tijden van verandering niet. Als er innovatie ontstaat, valt het ‘immuunsysteem’ van de zorgorganisatie – lees ook: de politiek, de zorginkoper, de inspectie – zichzelf aan: het gaat de verandering tegen om risico’s te voorkomen en slaat daarmee de innovatie dood…
In een videoblog vertellen bestuurders Ruud Verreussel van Pantein, Gita Gallé van het Jeroen Bosch ziekenhuis en Henk Nies van Vilans hoe zij innovaties implementeren in hun organisatie.
Geen oude wijn in nieuwe zakken maar nieuwe wijn
De conclusie: momenteel vliegen we innovatie en verandering van de zorg (om kosten te reduceren of kwaliteit te verbeteren) aan vanuit het systeem zelf. Daarom gaat het zo moeizaam. De financiering, inkoop en controlemechanismen werken contraproductief in de nieuwe wereld. Echte innovatie komt van buitenaf en ontstaat in netwerken die geen rekening houden met traditionele hiërarchische structuren. Deze nieuwe wereld vergt in toenemende mate omgevingen zonder profielen en functieomschrijvingen voor medewerkers. Structuren waarin kleine teams in losse en vaste modellen samenwerken, in nauwe verbinding met de communities en de crowd. Alleen dan heeft een organisatie, ook in de zorg, echt bestaansrecht.
En morgen? Videoblogs!
Morgen ga ik met hoofdredacteur van Skipr Ruud Koolen in het demonstratie- en experiencepaviljoen op zoek naar nieuwe technologieën. We beschrijven de start ups met nieuwe producten en concepten niet in tekst, maar tonen ze in videoblogs. Ik zeg: kleine innovatie. Tot morgen.
Dr. ir. Daan Dohmen is Zorgfuturist en oprichter van Focus Cura Zorginnovatie. Op 19 november (bij Focus Cura in Driebergen) en 27 november 2013 (bij Radboud Reshape & Innovation Center in Nijmegen) zal hij samen met de expeditie-leider en Singularity University Speaker Lucien Engelen voor Skipr een Masterclass innovatie en e-health verzorgen. De Masterclass op 19 november is inmiddels overtekend maar voor 27 november zijn nog enkele plaatsen beschikbaar.