De wijkverpleegkundige staat weer volop in het nieuws. Het regeerakkoord belooft 250 euro miljoen vrij te maken voor de wijkverpleging. En op 6 november overhandigde de beroepsvereniging V&VN officieel het ‘Expertisegebied wijkverpleegkundige’, het nieuwe beroepsprofiel voor de wijkverpleegkundige.
Het is een mooi document, waarin een heldere basis gelegd wordt voor de herpositionering en professionalisering van de wijkverpleegkundige als generalist. Voor iedereen is duidelijk wat ze van de wijkverpleegkundige kunnen verwachten en waarvoor zij ingezet kan worden.
Voor zorgondernemers betekent het profiel ook een goede basis voor werving- en stagebeleid en voor de ontwikkeling van standaarden. Daarnaast is ze poortwachter voor de care: ze zorgt dat mensen niet onnodig een beroep hoeven doen op de zorg.
Langer thuis
De functie van de wijkverpleging als geheel wordt steeds belangrijker naarmate meer mensen langer thuis blijven wonen. Dat het kabinet Rutte II extra middelen uittrekt voor de wijkverpleegkundige is dus positief. Het is dan ook des te vreemder dat in het regeerakkoord plannen staan voor forse bezuinigingen op de zorg thuis: op de huishoudelijke hulp en de begeleiding en persoonlijke verzorging. ActiZ ziet de investering in de wijkverpleegkundige als een positief punt. Maar die investering blijkt van zeer beperkte waarde als zij vervolgens geen ondersteuning krijgt van de thuiszorg.
Natuurlijk heeft zij een rol in preventie: voorkomen dat mensen (meer) zorg nodig hebben. Maar vaker nog blijkt dat een wijkverpleegkundige samen met een wijkbewoner tot de conclusie komt dat met een beetje professionele steun, deze wijkbewoner het nog een hele tijd in zijn eigen huis uit kan houden. Bijvoorbeeld met iemand die het huis komt schoonmaken. Of door dagbesteding te regelen voor een dementerende man, zodat zijn vrouw ontlast wordt.
Wijkverpleegkundige als duizendpoot?
Het regeerakkoord stelt nu voor een groot deel van die hulp en steun weg te bezuinigen: huishoudelijke hulp wordt een ‘maatwerkvoorziening’ voor mensen met een klein inkomen en dagbesteding verdwijnt nagenoeg. Moet dat de wijkverpleegkundige het dan gaan doen? Zonder ondersteuning, zal het gevolg zijn dat de persoon die zijn huis niet meer schoon houdt volledig vervuilt, ziek wordt en in het ziekenhuis terecht komt. De echtgenote van de dementerende man die niet meer naar de dagbesteding kan zal instorten, zodat beide sneller dan nodig is in een verpleeghuis belanden. Dat kan toch niet de bedoeling zijn van dit kabinet.
Spil
De wijkverpleegkundige is geen duizendpoot die alles moet doen, maar een spin in het web of de spil in de zorg en in de wijk. Zij verbindt en organiseert dat een wijkbewoner de hulp krijgt die hij of zij nodig heeft. Die hulp moet er dan wel zijn.
Aad Koster
Directeur van ActiZ, organisatie van zorgondernemers