Fleur Agema, minister van Volksgezondheid | Foto: Martijn Beekman
De huidige Zft beoordeelt of zorgaanbieders een fusie of overname zorgvuldig voorbereiden en aandacht hebben voor de financiële gevolgen, betrokkenheid van cliënten en medewerkers, en de continuïteit van cruciale zorg. Aan de toets zitten echter diverse haken en ogen volgens Agema. “De huidige Zft biedt zeer beperkt de mogelijkheid om concentraties vanwege inhoudelijke redenen tegen te houden. Zelfs als deze evident onwenselijk zijn”, schrijft ze aan de Kamer.
Onwenselijke concentraties tegenhouden
Net als de Kamer wil Agema de NZa meer mogelijkheden geven om evident onwenselijke concentraties tegen te houden. Daarvoor breidt ze de zorgtoets uit naar álle zorgvormen die onder de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz) vallen. Waaronder huisartsen- en geestelijke gezondheidszorg. “Dat betekent dat de NZa ook voor concentraties van niet-cruciale zorgvormen de gevolgen voor de continuïteit van zorg kan toetsen.” Agema wil dat zorgaanbieders gedetailleerd aantonen hoe een fusie de zorg toegankelijk houdt. “Indien de NZa op basis van deze informatie onvoldoende zekerheid heeft, kan zij haar goedkeuring onthouden.”
Naast continuïteit zal de NZa voortaan ook toetsen op de rechtmatigheid van bedrijfsvoering. “Ik vind het van belang voor de patiënt en maatschappij dat een zorgaanbieder focust op het oplossen van geconstateerde rechtmatigheidsproblemen en daarna pas tijd steekt in het aangaan van een concentratie”, stelt Agema. Als een zorginstelling bijvoorbeeld eerder in opspraak is geraakt door onrechtmatige declaraties, kan een fusie tijdelijk worden geblokkeerd totdat de organisatie haar zaken op orde heeft.
Grotere rol IGJ
Ook krijgt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) een grotere rol bij fusiebeoordelingen. De NZa kan een concentratie tegenhouden als er lopende maatregelen zijn vanwege slechte zorgkwaliteit bij een van de betrokken zorgorganisaties. Daarnaast worden media-aandacht en politieke signalen over mogelijke misstanden meegenomen in de besluitvorming.
Agema gaat ook in op een amendement van Kamerlid Bushoff, dat NZa verplicht om fusies af te wijzen als er een lopend IGJ-onderzoek is. Dit zou echter tot ongewenste situaties kunnen leiden, omdat IGJ veel onderzoeken uitvoert en de NZa daardoor “nagenoeg geen enkele fusie meer mag goedkeuren”. Daarom wordt een classificering van onderzoeken ingevoerd, zodat de NZa alleen fusies blokkeert bij ernstige kwaliteitsproblemen.
Wetsvoorstel
De aanpassingen van de fusietoets moeten de continuïteit, kwaliteit en rechtmatigheid van zorg beter waarborgen. De komende maanden worden de aanpassingen door Agema met de zorgautoriteit en inspectie uitgewerkt. Het wetsvoorstel met deze aanpassingen wordt in de tweede helft van 2025 verwacht.
