De ambities liggen hoog in het preventieve jeugdbeleid waaronder de Jeugd Gezondheidszorg. Met de komst van het programmaministerie Jeugd en Gezin zijn er veel projecten in gang gezet zoals CJG, Verwijsindex risico’s jeugdigen en RAAK. Één punt hebben deze projecten met elkaar gemeen. Landelijke overheid en gemeenten verwachten van thuiszorgorganisaties en GGD’en dat ze steeds meer met elkaar gaan samenwerken zo niet samenvoegen tot één organisatie. Wat betekent dit voor mijn medewerkers? Wat betekent dit voor mijn organisatie? Hoe geef ik dit proces vorm?
In de basis hebben de projecten op jeugd en gezin een inhoudelijke grond. Zij hebben tot doel om tot betere en voortijdige signalering te komen en tot betere hulpverlening aan de jeugdige en de ouders. Inhoudelijke motieven die echter van grote invloed kunnen zijn op de organisatie en de bedrijfsvoering. Het meest verregaand komt dit tot uitdrukking in de ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin. Thuiszorg en GGD worden als kernpartners gezien van het CJG. Van hen wordt verwacht dat zij nauw samenwerken met elkaar en andere partijen.
Samenwerken kan op verschillende manieren. Dit kan uiteenlopen van samenwerken in netwerken tot één organisatie. De CJG ontwikkeling gaat echter de vrijblijvende incidentele samenwerking voorbij. Een definitie van een netwerk is het samenbrengen van gelijkgestemde energie rond een ambitie of thema, inclusief contact en relaties tussen betrokken personen en/of organisaties. Bevorderende / belemmerende factoren voor netwerken zijn; een gemeenschappelijk doel, energie, vrijwillige basis, wederzijdse afhankelijkheid, schaal, coördinatie, communicatie, formaliseren en kwaliteit.
Een organisatie is een doelrealiserend samenwerkingsverband, waarin belanghebbende partijen in een coalitie samenwerken om een gemeenschappelijk doel te bereiken, maar ook om (ieder voor zich) een eigen doelstelling te realiseren.
Bij het vormgeven van een organisatiestructuur zijn de belangrijkste elementen:
• het kiezen van de vorm van arbeidsverdeling
• het inbouwen van de noodzakelijk coördinatievoorzieningen
• Het bepalen van de mate van (de-)centralisatie
Daartussenin zijn vele verschillende samenwerkingsvormen denkbaar. Afhankelijk van de doelen die men stelt, de ervaring die men in het verleden heeft opgedaan met samenwerken en ambities die men met het CJG heeft kiest men voor een lichtere of zwaardere variant van samenwerken.
Het ‘virtuele CJG’ is de meest lichte vorm van samenwerking die het minst ingrijpt op de eigen organisatie. Er is niet één balie maar de uitvoerende organisaties behouden hun eigen frontoffices.
In het ‘CJG als fysiek gebouw’ worden de directe samenwerkingspartners bij elkaar gebracht in één gebouw. Aan de buitenkant presenteren de organisaties zich als één CJG met één balie. Daarachter werken de organisaties nauw samen in een netwerkconstructie. Hiërarchisch vallen mensen onder hun moederorganisatie. De operationele en functionele aansturing ligt hier grotendeels bij het CJG.
Het ‘CJG als geïntegreerde organisatie’ betreft de meest vergaande variant, het onderbrengen van alle werkprocessen van het CJG in één rechtspersoon. Er komt dus één organisatie die verantwoordelijk is voor de drie hoofdonderdelen. Deze procesintegratie veronderstelt vergaande organisatorische samenwerking, waarbij partijen fuseren of bepaalde onderdelen of functies van hun werkorganisatie overdragen naar een nieuwe organisatie. Dit is niet altijd in het eigen belang van deze organisaties. Er is eenheid van aansturing, doordat ook de hiërarchische aansturing van alle medewerkers in het CJG nu binnen het CJG ligt.
Wat betekent dit voor uw organisatie?
Er gaat veel energie zitten in effectief samenwerken. Het begint al met de vraag wat de verschillende partijen onder samenwerken verstaan en welke samenwerkingsvorm men voor ogen heeft. De ervaring van een directeur JGZ leert dat werken in de eigen organisatie en intensief samenwerken in een netwerk spanning oplevert. Wat heeft voorrang? Naar wie luister ik en door wie wordt ik waarop afgerekend? Managers in een spagaat? Medewerkers de weg kwijt.
Wanneer gekozen wordt voor een geïntegreerde organisatie betekend dit een grote verandering binnen de organisatie. Er zijn verschillende mogelijkheden voor een geïntegreerde organisatie. Een organisatie JGZ 0 tot 19 jaar bij de thuiszorg of bij de GGD of een nieuwe zelfstandige organisatie opzetten voor de JGZ 0 tot 19 jaar eventueel aangevuld met andere diensten zoals die van jongerenwerk, maatschappelijk werk of Bureau Jeugdzorg. CC Zorgadviseurs heeft in meerdere regio’s in het land ervaring opgedaan met het samenwerking- en fusievraagstuk.
Binnenkort verschijnt de publicatie ‘CJG van netwerk naar één organisatie’. Wilt u deze publicatie ontvangen of een presentatie over samenwerken en samengaan. Neem contact op met Jan van Gorp, Principal Jeugd en Gezin van CC Zorgadviseurs, 06-20409450, j.vangorp@cczorgadviseurs.nl. Of ga naar onze website www.cczorgadviseurs.nl.
