Behalve voor artsen zou communicatietraining voor patiënten ook zinvol zijn. Dat stellen onderzoekers van het NIVEL, UMC St Radboud en VUmc die onderzoek hebben hedaan naar de communicatie van patiënten met lymfklierkanker.
Op basis hiervan hebben zij een online training voor patiënten ontwikkeld. Ze hebben hun eerste bevindingen gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Psycho-Oncology.
Effectieve communicatie tussen zorgverlener en patiënt is essentieel voor een optimale zorg bij kanker. “Een patiënt die actiever deelneemt aan het gesprek is naar verwachting beter geïnformeerd en beter in staat met de ziekte om te gaan”, stellen de onderzoekers. Patiënten met lymfklierkanker (Hodgkin en Non-Hodgkin lymfoom) wijten minder goede communicatie tijdens het consult mede aan hun eigen gebrekkige vaardigheden en kwaliteiten, stellen de onderzoekers. Zij bleken behoefte te hebben aan communicatietraining.
Communicatievaardigheden
Patiënten moeten een zorgverlener gedetailleerde informatie over hun toestand kunnen geven, vragen stellen, checken of de zorgverlener hen begrijpt en ze moeten hun zorgen kunnen uiten. In de praktijk gebeurt het volgens de onderzoekers echter regelmatig dat patiënten pas na het gesprek weer de vraag te binnen schiet die ze wilden stellen.
De onderzoekers verdeelden de communicatievaardigheden van patiënten in drie fasen. In de eerste fase wijten patiënten hun geringe vaardigheden nog veel aan hun eigen onkunde; ze voelen zich overrompeld en passief, en laten het nog allemaal over zich heenkomen. In de tweede zijn ze meer proactief en intrinsiek gemotiveerd – ‘Dit gaat over mij’ – ze gaan heel veel vragen stellen en informatie zoeken. In de derde en laatste fase zijn patiënten zich heel bewust van het belang van hun eigen communicatie; ze weten wat op hen van toepassing is en kunnen gericht vragen stellen.
Trainingsprogramma
“Op basis van de communicatiefasen uit dit onderzoek is het internet trainingsprogramma PatientTIME ontwikkeld dat we nu gaan testen”, zegt onderzoeker Inge van Bruinessen. “We willen dat patiënten een consult goed voorbereiden en ook tijdens het consult de tijd nemen om hun vragen te stellen. Dit sluit aan bij de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) en is een voorwaarde voor geïnformeerde besluitvorming. In ons onderzoek staan de patiënten aan het roer, zij bepalen de inhoud van de internettraining en leveren gegevens aan waarmee wij de training kunnen evalueren.”
Onderzoek
Het onderzoek wordt uitgevoerd door het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidzorg). Daarnaast zijn het UMC St Radboud te Nijmegen, VU medisch centrum en de patiëntenorganisatie LymfklierkankerVereniging Nederland betrokken. Het project wordt ondersteund met subsidie van het Alpe d’HuZes programma ‘Leven met Kanker’ van KWF Kankerbestrijding. Patiënten die mee willen werken om het trainingsprogramma op internet te testen kunnen zich aanmelden op de website PatientTIME.