Beeld: freshidea/Stock.adobe.com
Dat concludeert het NIVEL na onderzoek onder huisartsen, praktijkondersteuners huisartsenzorg ggz (poh’s ggz), cliënten met een depressie of met persoonlijkheidsproblemen en hun naasten.
Wachttijden ggz
De toename van het aantal cliënten met complexe psychische problemen hangt onder andere samen met lange wachttijden bij de ggz-instellingen, waardoor cliënten noodgedwongen een beroep doen op de huisartsenpraktijk. Een andere patiëntenstroom komt door verwijzingen vanuit de gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg terug naar de huisarts. Vaak gaat het om cliënten met veel en complexe problemen op psychisch, somatisch en sociaal vlak.
Zorgvragen
Als gevolg hiervan is de werkdruk toegenomen bij huisartsen en poh’s ggz. Zij geven aan niet altijd de tijd en capaciteit te hebben om deze patiënten de juiste zorg te bieden. Bovendien merken ze dat het vaak gaat om zorgvragen die niet binnen de huisartszorg horen omdat zij daarvoor de specifieke kennis en competenties niet hebben. Dit leidt naar eigen zeggen tot frustratie bij huisartsen en poh’s en tot ontevredenheid bij cliënten en naasten, die de geboden huisartsenzorg vaak niet vinden passen bij hun zorgvraag.
Samenwerking met andere domeinen
Ook bij de verwijzing gaat het nogal eens mis. Huisartsen en poh’s zijn daarbij beperkt in hun doorverwijsmogelijkheden en hun zicht op bestaand aanbod. Zij ervaren dat verwijzingen naar de specialistische ggz moeizaam gaan vanwege wachttijden en te veel verzuiling. Bij cliënten die in aanmerking komen voor verwijzing is vaak sprake van complexe problematiek op meerdere vlakken die niet goed lijkt te passen binnen een bepaalde afdeling van de specialistische ggz. Oplossingsrichtingen liggen voornamelijk in het uitbreiden van verwijsmogelijkheden voor cliënten met complexe problematiek, de inzichtelijkheid van verwijsmogelijkheden en de sociale kaart vergroten. Ook de samenwerking en afstemming met de basis ggz en specialistische ggz, het sociaal domein en gemeenten zal moeten verbeteren.
Wal en schip
Nu valt een deel van de cliënten tussen wal en schip waardoor zij soms onnodig lang op zorg moeten wachten. De cliënten zelf zijn vaak beperkt in staat verantwoordelijkheid te nemen voor hun zorgtraject. Naasten zouden een grotere rol willen spelen bij het signaleren van problemen en bij het fungeren als eerste vangnet, maar worden nu nog weinig betrokken bij de zorg.
Samen beslissen
Het Nivel-onderzoek richtte zich op de zorg voor mensen met een depressie, mensen met persoonlijkheidsproblematiek en mensen met complexe aandoeningen die hiervoor vaak de huisartsenpraktijk bezoeken. Door middel van een literatuurverkenning en interviews is in kaart gebracht hoe cliënten, naasten en zorgverleners in de huisartspraktijk (huisartsen en poh’s-ggz) de zorgtrajecten van mensen met deze aandoeningen ervaren. Hierbij was bijzondere aandacht voor de gegeven voorlichting en informatievoorziening en voor het proces van samen beslissen. De onderzoekers stellen ten slotte de vraag hoe ver de kennis en vaardigheden van niet tot ggz-specialist opgeleide zorgverleners moet reiken om aan de vraag van mensen met complexe psychische problematiek te kunnen voldoen en wat er wel en niet van hen verwacht mag worden. Duidelijke kaders en afbakening van verantwoordelijkheden kan een deel van de gesignaleerde knelpunten wegnemen.
Fijn, dat dit probleem aan het licht komt en dat er extra onderzoek naar is gedaan. Ik denk ook dat het probleem nog groter is. Er zijn namelijk ook huisartsen, die gewoonweg geen idee hebben wat ze aanmoeten met een psychische stoornis en direct medicatie voorschrijven. Ik kan mij vinden in het artikel, alleen de aangedragen oplossing (er moeten meer kaders komen, zodat verantwoordelijkheden duidelijk zijn), is mijns inziens juist het probleem in de GGZ. Ik begrijp dat het vanuit organisatorisch oogpunt fijn is om duidelijkheid te scheppen, maar een psychisch probleem is niet in een kader te vangen. De DSM is ook een vertrager in het oplossen van de problemen in de GGZ. Daar zijn ook al onderzoeken naar geweest. Wat dan wel? Helaas heb ik ook geen kant en klare oplsossing, maar ik weet wel dat geen enkele GGZ client in 1 hokje te bangen valt. Ik zou er daarom voor willen pleiten om de oplossingen samen met de clienten te bedenken.
Herkenbaar probleem.
De opzet van het ZPM voor outreachende zorg werkt hierin niet mee. Er mag alleen maar IHT en FACT behandeling gedeclareerd worden. Verder zijn wij voor complexe verslavingszorg in gesprek geweest met de ondersteuningsorganisatie van de huisartsen in de regio noord en midden Limburg en wat blijkt; de zorgverzekeraars willen alleen een laag tarief bieden van de basis GGZ tbv specialistische medebehandeling van cliënten in de huisartsenpraktijk én dan ook nog alleen maar regiebehandelaren (psychiater, gz of klinisch psycholoog etc.) de behandeling laten doen! Dat noem ik voor een dubbeltje op de eerste rij zitten. Logisch dat de huisartsen klem komen te zitten ….
Volgens dit artikel bij Zorgvisie ( https://www.zorgvisie.nl/nza-wapperen-met-boetes-voor-verzekeraars-is-niet-nodig/ ) zetten de zorgverzekeraars omzetplafonds totaal niet in om te bezuinigen op de GGZ, in elk geval dat zegt de NZa.
Volgens de NZa komen veel grote en middelgrote GGZ instellingen niet eens meer aan het maximum van hun omzetplafond omdat ze het personeel niet meer hebben om het geld aan uit te geven. Omzetplafonds zijn bedoeld om kleine GGZ aanbieders klein te houden en de behandelaren bij de grote en middelgrote aanbieders te houden. Nou dat is dus niet gelukt NZa!!!
Behandelaren lopen massaal weg bij de grote en middelgrote aanbieders en beginnen een eigen praktijk of een kleine gezamenlijke samenwerking. En meestal zonder contract omdat ze gemerkt hebben hoe beklemmend een contract met de zorgverzekeraars was binnen de grote en middelgrote aanbieder om goede zorg te leveren. En de houding van het management bij deze aanbieders hebben ook niet meegeholpen om dit tij te keren. Ze dansen nog steeds naar de pijpen van de zorgverzekeraars. En deze aanbieders richten zich steeds meer op de laag complexe patiënten want die kun je makkelijk binnen 1 jaar afsluiten zonder al te veel risico om te voldoen aan het zorgprogrammatisch werken afgesproken in de contracten met de zorgverzekeraars. Verder stellen ze de contra indicaties zo op dat hoog complexe patiënten vaak buiten de boot vallen. En ze hebben steeds minder behandelaren die gekwalificeerd genoeg zijn om hoog complexe patiënten te behandelen.
Daarom zien kleine aanbieders steeds vaker mensen die bij hun aankloppen die met hoog complexe klachten niet terecht kunnen bij grote en middelgrote aanbieders door wachttijden van 6 tot 12 maanden. Deze kleine aanbieders zijn hier niet voor ingericht en verwijzen dus vaak weer terug naar de huisarts.
Dus zie hier de vicieuze cirkel waar we nu inzitten door mismanagement van de overheid, zorgverzekeraars en zorgaanbieders. En ze wijzen allemaal naar elkaar.
De begeleiding van zelfstandig wonende psychiatrische clienten lag bij GGZ Fact en werd rond 2009 afgestoten naar huisartsen. Dit vanuit bezuinigingsoverweging. Net zoals er nu ook geen bejaardenhuizen meer bestaan bestaat er voor de psychiatrische client geen thuisbegeleiding meer. Jarenlang heb ik schizofrene client met Klinefeltersyndroom begeleid omdat zorg onthouden werd. Jarenlang overdosis medicatie welke niet aangestuurd wordt door huisarts waarna als gevolg van ook nog eens het niet toedienen van medicatie in ziekenhuis client een stoma krijgt als gevolg van mislukte darmoperatie. Client raakte door niet geven medicatie bjjna in psychose maar psychiater werd niet ingeschakeld. Daarna kreeg client door veel te hoge cisordinol inspuitingen zoveel last van stoma dat hij eens in 3 weken een week niet kon eten… Tot de dood er op volgde..