De gehandicaptenzorg heeft een financieel goed jaar achter de rug, ondanks sombere verwachtingen. De omzet is in 2016 toegenomen met 2,6 procent tot in totaal 8,5 miljard euro en het aantal medewerkers is gegroeid met 1,7 procent tot ruim 92 duizend. Dit blijkt uit een eerste analyse van jaarverslagen over 2016 door inkoopcoöperatie Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs.
De cijfers zijn gebaseerd op de jaarcijfers van bijna 170 organisaties werkzaam in de gehandicaptenzorg. Uit de jaarrekeningen blijkt dat het financiële resultaat over 2016 (+ 134 miljoen) weliswaar is gedaald ten opzichte van 2015 (+ 175 miljoen), maar dit is volgens Intrakoop vooral het gevolg van incidentele hogere personeelskosten door de nabetaling van de onregelmatigheidstoeslag. “In vergelijking met andere sectoren in de zorg doet de gehandicaptenzorg het gezien de financiële resultaten goed.”
Flinke bezuinigingen
De gehandicaptenzorgsector hield vooraf rekening met een financieel lastig jaar als gevolg van flinke bezuinigingen in de langdurige zorg voor 2016 en 2017. Nadat eerst de bezuinigingen voor 2016 werden geschrapt, werd ook afgezien van de forse korting op de budgetten in 2017. In totaal hebben28 organisaties een negatief resultaat behaald, vijf van deze organisaties schreven ook in 2015 rode cijfers.
De negatieve resultaten lijken volgens Intrakoop samen te hangen met de gestegen kosten voor personeel en soms met reorganisatiekosten. Net als in andere zorgsectoren blijken kleinere organisaties (met een omzet tot 25 miljoen euro) gemiddeld hogere rendementen te behalen dan grote instellingen, met opvallende uitschieters van verliezen van 22 procent tot positieve cijfers van meer dan vijftig procent.
Vermogenspositie
De vermogenspositie van de gehandicaptenzorg als geheel was al gezond en is dankzij het positieve resultaat nog verder verbeterd. Toch hebben 38 van de onderzochte organisaties een solvabiliteitsratio die minder is dan de gangbare norm van 15 tot 20 procent. De solvabiliteit neemt af naarmate de organisaties groter worden. De solvabiliteit van instellingen met een omzet tot 150 miljoen euro schommelt rond de 30 procent, bij organisaties met een omzet van meer dan 300 miljoen is dat nog 20 procent.
Dezelfde trend is zichtbaar bij de liquiditeit van gehandicaptenzorgorganisaties: kleine instellingen houden meer liquiditeit aan. Dit past overigens bij het risicoprofiel van kleinere organisaties. De solvabiliteit is gestegen van 26,9 procent in 2015 naar 27,7 procent in 2016, de liquiditeitsratio is gestegen van 1,26 eind 2015 tot 1,39 eind 2016.
Medewerkers
De positieve financiële positie van de gehandicaptenzorg gaat ook gepaard met een groei van het aantal medewerkers. Na drie jaar op rij een daling in formatieplaatsen, is het aantal medewerkers uitgedrukt in fte’s in 2016 toegenomen met 1,7 procent tot ruim 92 duizend. De totale personeelskosten, inclusief inhuur van derden, nemen ruim 70 procent van de totale lasten van de sector in beslag.
Binnen de personeelskosten valt vooral de stijging op van de uitgaven aan personeel dat niet in loondienst is (+15 procent). De toename van externe inhuur wordt mede verklaard door de veranderingen in de sector. De werkzaamheden die hiermee gepaard gaan, worden vaak in projectvorm georganiseerd, waarvoor tijdelijke capaciteit wordt ingehuurd.
Het gemiddelde verzuimpercentage in de gehandicaptenzorgsector is relatief gezien hoog. Het is toegenomen van 5,5 procent in 2015 naar 5,7 procent in 2016. De sector kent hiermee het hoogste verzuim van alle zorgsectoren: hoger dan bij ziekenhuizen, in de verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg of in de geestelijke gezondheidszorg.
Investeringen
Bij de onderzochte gehandicaptenzorgorganisaties zijn de investeringen weliswaar gedaald met -0,7 procent, maar de daling is volgens Intrakoop “aanzienlijk minder” dan in voorgaande jaren. Zowel in 2014 als 2015 daalden de investeringen met circa 12 procent. Opvallend is dat organisaties meer uitgeven aan patiënt- en bewonersgebonden kosten. Dit betreft onder meer de uitgaven aan therapieën, geneesmiddelen en hulpmiddelen.
De totale patiënt- en bewonersgebonden kosten stegen afgelopen jaar tot bijna 300 miljoen euro. Deze stijging van 8,8 procent is flink hoger dan de groei van de omzet (+2,6 procent) en ook sterker dan de toename van het aantal intramurale cliënten (+1,2 procent). De inkoopuitgaven zijn volgens Intrakoop met 3,3 procent gestegen. Dit zijn uitgaven aan onder meer voedingsmiddelen en hotelmatige kosten, patiënt- en bewonersgebonden kosten en onderhoud en energiekosten.
