De grote gezondheidsverschillen tussen Nederlanders met een lage opleiding of emigratieachtergrond enerzijds en de gemiddelde burger anderzijds zijn vermijdbaar. Een belangrijke taak is weggelegd voor zorgverleners in de eerste lijn. Dit zegt bijzonder hoogleraar Maria van den Muijsenbergh in haar oratie voor het Radboudumc.
Het feit dat mensen met een lage opleiding of een emigratieachtergrond minder gezond zijn dan de gemiddelde burger noemt Van den Muijsenbergh “onacceptabel vanuit het morele principe van sociale rechtvaardigheid, dat elke mens evenzeer telt”. Laagopgeleiden gaan gemiddeld zeven jaar eerder dood en leven achttien jaar in een minder goede gezondheid. Gezondheidsverschillen worden volgens haar ook beïnvloed door factoren als schulden, eenzaamheid en woonomgeving.
Veel professionals in de eerstelijnszorg voelen zich niet goed toegerust om gezondheidsverschillen aan te pakken, maar ze kunnen wel degelijk het verschil maken, aldus de bijzonder hoogleraar. Zij zal de komende jaren in het Radboudumc onderzoek doen naar persoonsgerichte, integrale eerstelijnszorg voor laagopgeleiden en migranten. Die kennis moet bijdragen aan het verminderen van “vermijdbare etnische en sociaaleconomische gezondheidsverschillen”.
Mensenrecht
In haar oratie legt Van den Muijsenbergh uit wat gezondheidsverschillen zijn, waardoor ze veroorzaakt worden en wat er aan kan worden gedaan. Zij stelt dat toegang tot gezondheidszorg en een goede gezondheid gelden als een mensenrecht. Iedereen die in de eerstelijns gezondheidszorg werkt, verkeert “in de bevoorrechte positie om elke dag iets te doen aan gezondheidsverschillen”. Elk mens is anders, stelt ze, en one size fits all bestaat niet. De hoogleraar roept iedereen op om met elkaar het verschil te maken.
Van den Muijsenbergh gaat werken binnen de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc. Deze afdeling heeft een sterk profiel op het gebied van persoonsgerichte zorg en verbindt de huisartsenzorg met publieke gezondheidszorg en de zorg voor kwetsbare ouderen. De bijzondere leerstoel Gezondheidsverschillen en persoonsgerichte integrale eerstelijnszorg wordt mogelijk gemaakt door Pharos, het landelijke Expertisecentrum Gezondheidsverschillen .
Huisarts
Van den Muijsenbergh is als senior onderzoeker en adviseur verbonden aan Pharos. Daarnaast is ze zelf huisarts in Nijmegen en bovendien als senior onderzoeker en universitair docent verbonden aan de afdeling eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc. In haar onderwijs en onderzoek richt zij zich op gezondheidsverschillen en zorg voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden.
