De gezondheidskloof groeit al decennia stug door. Mensen met een hoge SEP (sociaal-economische positie, hoog inkomen en opleiding) leven 8 jaar langer en 23 jaar langer in goede gezondheid dan mensen met een lage SEP. Talloze rapporten met deze verontrustende boodschap hebben geleid tot maatschappelijke verontwaardiging en ambitieuze doelstellingen voor preventiebeleid. Die in de praktijk echter worden afgezwakt, waardoor de doelen niet worden gehaald. Als nieuw onderzoek dat opnieuw aantoont, herhaalt de cyclus zich.
Health in all policies
Finland en de andere Scandinavische landen laten zien dat het anders kan. Héman vertelt hoe Finland al in 2006 als EU-voorzitter het begrip ‘Health in all policies’ als beginsel voor preventiebeleid in Europa introduceerde. Dat betekent dat diverse onderdelen van de overheid hun beleid moet afstemmen op de impact voor gezondheid en gezondheid moeten bevorderen. Alle departementen moeten hun beleid dus toetsen op het effect op gezondheid. “Het economische beleid rond Tata Steel moet je, als voorbeeld, dus toetsen op de impact voor gezondheid.”
De Fin Timo Ståhl
Eén van de architecten van ‘health in all policies’ is de Fin Timo Ståhl, keynote op de Dag van de Preventie op 30 mei in Utrecht. Hij heeft destijds enkele jaren in Brussel gewerkt om ‘health in all policies’ Europees van de grond te krijgen. “Als je als overheid wil dat de bevolking langer werkt, dan moet je ook beleid maken om burgers gezonder te maken.”
Minder drinken en roken
Finland is zelf in 2006 begonnen met ‘health in all policies’, en ziet nu effecten bij de jeugd. “De jeugd drinkt minder, rookt minder en beweegt meer. Daar word je als doktersorganisatie blij van, want dan komen er minder mensen in de spreekkamer. Zo zou je ongeveer 20 procent van de patiënten die bij de huisartsen kunnen voorkomen.”
Finse regionalisering
Ook de Finse regionalisering van de zorg kan voor Nederland interessant zijn. Net als Nederland telt Finland ruim 300 gemeenten. De landelijke Finse overheid constateerde grote verschillen tussen gemeenten als het gaat om gezondheidsbeleid. Daarom zijn er 22 regio’s tussen de gemeenten gezet. De regio’s en de gemeenten krijgen geld om de gezondheidskloof te verkleinen en gezondheid te bevorderen. “Ze integreren het curatieve systeem met het preventieve. Ze sturen met geld op gezondheid. Regio’s of gemeenten die geen beleid voeren, slecht presteren, krijgen dan op den duur minder geld. Als je dit vertaalt naar Nederland, zou het om ongeveer 1,3 miljard euro gaan.”
De Deen Bogi Eliasen
Ook de andere Scandinavische landen zitten niet stil. In Denemarken is Bogi Eliasen – ook keynote op de Dag van de Preventie – van het Copenhagen Institute for Future Studies aanjager van Healthcare 2030. “In sessies met Scandinavische ministers van volksgezondheid daagt hij ze uit om in 2030 het dubbele aan preventie uit te geven. Je ziet dat de Scandinavische inzet op langetermijndoelen in de politiek effect heeft bij dokters.
Scandinavië: holistische aanpak
“Bogi Eliasen komt van de Faeröer eilanden, een Deense lage SEP-regio, met een hard en koud klimaat. Hij streeft naar gelijke kansen op leven in gezondheid, met inzet op leefstijl en de fysieke en sociale omgeving. Eliasen is expert op het gebied van technologische ontwikkeling, preventie en beter monitoren van interventies. Hij pleit voor een holistische aanpak, die past in de Scandinavische cultuur van integraal aanpakken.”
Congres Dag van de Preventie
Op 30 mei organiseert Zorgvisie een bijzondere editie van de jaarlijkse Dag van de Preventie. Samen met KNMG is het programma gevuld met toonaangevende experts uit binnen- en buitenland over het terugdringen van gezondheidsverschillen.
Een positieve blik over hoe het ook kan. De KNMG denkt mee!