Patiënten met een geestelijke stoornis moeten een nieuwe vorm van intensieve hulp worden aangeboden. De hulpverlener moet hierbij actief op zoek naar de patiënt in plaats van andersom. Deze groep, zo’n 10 tot 15 procent van de GGZ-patiënten, klopt namelijk niet aan bij huisarts of GGZ-instelling, omdat die ervan uitgaan dat patiënten zelf om hulp moeten vragen.
‘Stap af van zelfredzaamheidprincipe’
Psychiater Bert van Hemert, hoogleraar in de epidemiologie van de openbare geestelijke gezondheidszorg (Oggz), pleitte vrijdag in zijn oratie aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) voor deze nieuwe hulpvorm. Hij vindt dat de sector te veel vasthoudt aan het principe van zelfredzaamheid. “Het zelfstandig functioneren in de samenleving is een algemeen gehuldigd principe”, aldus Van Hemert.
Actief hulp bieden
In deze nieuwe ambulante zorg gaat de hulpverlener actief op zoek naar de patiënt, ook al is die daar zelf niet naar op zoek. Van Hemert noemt deze zorg ‘includerende zorg’ waarbij de probleemsituatie leidend is voor het zorgaanbod en niet de hulpvraag. Dat deze zorg niet bestaat komt volgens de hoogleraar door de dominantie van het autonomieprincipe en de vermaatschappelijking.
Autonomie versus menswaardigheid
“Het autonomieprincipe houdt in dat wij de zorg niet dwingend naar de mensen toe willen brengen, maar dat wij verwachten dat mensen met problemen zelf bij de zorg aankloppen. Als de patiënt niks wil, dan doen wij ook niks. Wij hebben in de samenleving nog een weg af te leggen waar het gaat om het vinden van de balans tussen enerzijds de autonomie en anderzijds de menswaardigheid”, aldus Van Hemert.
Zelfstandig bestaan
Over de oorzaak stelt Van Hemert dat men vindt dat mensen met een lichamelijke of geestelijke handicap zo veel mogelijk ondersteund moeten worden om een zelfstandig bestaan te leiden. “Als uitgangspunt is dat natuurlijk een goede zaak, maar de prijs is wel dat kwetsbare mensen in de samenleving de weg kwijt kunnen raken en verzeild kunnen raken in situaties van ernstige verwaarlozing, vereenzaming of verslaving.”
Budgetten anders besteden
De oplossing zoekt Van Hemert niet in meer bedden binnen de GGZ. “Van het totale budget van de GGZ gaat twee derde naar de bedden, terwijl daar maar 10 procent gebruik van maakt. Dit geeft een ernstige verschraling van het ambulante veld en dat is in de praktijk ook goed voelbaar. In de meeste zorgpraktijken hoort het uitvoeren van een huisbezoek feitelijk niet meer tot de mogelijkheden. Ambulante zorg wordt in toenemende mate zorg waarin alleen de patiënt ambulant is.” (ANP)
>> Skipr weekly <<
Elke zondagochtend om 8:00 uur het laatste nieuws in het weekoverzicht ontvangen? Registreer u voor de Skipr weekly.
