Pleiten voor langetermijnoplossingen is veel minder sexy dan met directe oplossingen komen, ook al pakken die het probleem niet structureel aan. Jos Engelen, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO ondervindt dit iedere dag. “Lastig”, zegt hij, met gevoel voor understatement.
Nederlands onderzoek
De NWO stimuleert en subsidieert wetenschappelijk onderzoek in Nederland. Per jaar wordt er zo’n 700 miljoen euro aan subsidie uitgegeven aan onderzoek op allerlei gebied. “We krijgen ieder jaar duizenden aanvragen binnen, daarvan kunnen we zo’n 15 tot 20 procent financieel ondersteunen.” In 2009 kwamen er 4405 aanvragen binnen.
Medische wetenschappen
De medische wetenschappen zijn een goed voorbeeld van de botsende belangen tussen korte en lange termijn. “We weten allemaal dat er meer geld naar de zorg moet, vooral vanwege de vergrijzing. Dat kan door bijvoorbeeld meer personeel nu in te schakelen. Vanuit de NWO stimuleren wij onder meer onderzoek naar de ziekte Alzheimer. De voorspelling is dat veel meer mensen daaraan gaan leiden, wat voor veel extra zorgkosten gaat zorgen. Als er de komende jaren een oplossing voor wordt gevonden, bespaar je enorm veel kosten. En dat is een structurele oplossing.”
Een ander voorbeeld is kunstmest. “We weten dat kunstmest op raakt. Waarschijnlijk kunnen we met de huidige voorraad nog twintig jaar vooruit. Dan kunnen we wachten tot het echt op is, of nu al beginnen met onderzoek naar alternatieven.”
Versloffen
En als we dan gewoon wachten tot andere landen met onderzoeksresultaten komen? “Waar gaan we dat van betalen? Als je wetenschappelijk onderzoek een paar jaar laat versloffen, duurt het tien keer zo lang tot je terug bent op het gewenste niveau. Daarnaast levert het geld en arbeidsplaatsen op.”
Volgens de voorzitter worden we internationaal niet serieus genomen als we achterover leunen. ,,Nu hebben we nog wereldwijd aanzien. We praten als voorwaardig partner mee over belangrijke zaken als het klimaat en medische vraagstukken. Maar het glijdt al af. Landen als Duitsland gaan ons al voorbij.”
Wetenschappelijk onderzoek
De NWO heeft dit jaar evenveel geld kunnen investeren in wetenschappelijk onderzoek als in 2009. De door de organisatie gewenste extra impulsen bleven door bezuinigingen van de overheid echter uit. “Het volume onderzoekers is te klein. Jong talent heeft moeite zich te ontplooien.” Engelen maakt zich verder zorgen over de infrastructuur. “Voor onderzoek is materiaal nodig zoals computers, steriele ruimtes en microscopen. Maar daar moet natuurlijk wel geld voor uitgetrokken worden.”
Engelen heeft dat tot ‘goed voornemen voor 2011′ gebombardeerd: “Draagvlak zoeken voor investeringen in de infrastructuur.” Daarnaast wil hij meer en beter samenwerken met het bedrijfsleven en universiteiten. “Ik hoop dat de nieuwe regering ook het nut inziet van wetenschappelijk onderzoek, zodat we niet over een paar jaar moeten constateren dat we de boot hebben gemist.” (ANP)