Het Adviespunt Klokkenluiders heeft in 2014 twintig procent meer nieuwe klokkenluiderszaken behandeld dan in het jaar daarvoor. Veel van deze zaken hebben betrekking op de zorgsector, aldus het Adviespunt in het jaarverslag dat op 9 april aan minister Plasterk is overhandigd.
“We hebben geprobeerd vast te stellen waardoor dit komt”, aldus directeur Hannah de Jong. “De fase waarin klokkenluiders voor het eerst contact opnemen verschilt niet met die van andere sectoren. Wij vermoeden, maar zijn daar voorzichtig in, dat klokkenluiders in de zorgsector vaak minder gericht zijn op het op het formeel vastleggen van zaken. Hierbij kan ook meespelen dat in zeker 30 procent van de door ons behandelde klokkenluiderszaken uit de zorgsector de desbetreffende organisatie geen klokkenluidersregeling had.”
Bemoedigend
In totaal behandelde het adviespunt in 2014 390 verzoeken om advies, tegenover 324 verzoeken in 2013. Het aantal nieuwe zaken dat als klokkenluiderszaak werd aangemerkt steeg van 47 in 2013 naar 56 in 2014, gemiddeld meer dan één per week. “Dat klinkt alarmerend, maar het is tegelijkertijd ook bemoedigend”, aldus directeur Hannah de Jong. “Het advies dat wij klokkenluiders geven is immers gericht op het versterken van de positie van de melder, en daarmee op het verkleinen van de kans op benadeling”
Toch zijn de negatieve gevolgen van het doen van een melding niet altijd uit te sluiten. Hannah de Jong: “Veel klokkenluiders die zich bij het adviespunt melden geven aan dat ze op enig moment negatieve gevolgen hebben ondervonden van hun melding. Dat is zorgelijk, en het betekent in ieder geval dat de cultuuromslag rond het veilig kunnen melden van misstanden op het werk nog veel aandacht behoeft. Betere juridische bescherming en goede klokkenluidersregelingen binnen organisaties zijn wenselijk.”
Werkgevers
Opvallend is dat steeds meer werkgevers het adviespunt benaderen voor advies over klokkenluidersregelingen. Het ging daarbij zowel om werkgevers die met een klokkenluiderszaak te maken hadden, als om werkgevers die het veilig kunnen melden van een misstand uit voorzorg goed willen faciliteren. De Jong: “Wij juichen die ontwikkeling zeer toe. Uiteindelijk is het ook in het belang van werkgevers om hier werk van te maken. Effectief management vraagt nu eenmaal om actuele organisatiekennis ; óók kennis over zaken waar het spaak loopt.”
Het Adviespunt Klokkenluiders is in 2012 in het leven geroepen door het ministerie van BZK en het ministerie van SZW. Het geeft gratis advies aan mensen die een vermoeden hebben van een misstand op of rond het werk. Het adviespunt opereert onafhankelijk, en het advies wordt in vertrouwen gegeven.